Explorando actitudes lingüísticas implícitas e explícitas: o caso galego
Contenido principal del artículo
Resumen
Na investigación que presentamos neste artigo utilizamos por primeira vez en Galicia como instrumento de medición un Test de Actitudes Implícitas (TAI), aplicado a dúas variedades lingüísticas: o galego tradicional e o español de Galicia. Co fin de contrastar en que medida as actitudes implícitas coinciden co nivel explícito, acudimos á triangulación metodolóxica e, nunha segunda fase, levamos a cabo catro entrevistas semidirixidas e un grupo de discusión, con seis participantes, escollidos en función do nesgo obtido no TAI. Os resultados indican que as actitudes implícitas son menos homoxéneas que as explícitas e que, en consecuencia, as linguas en Galicia continúan a presentar un claro valor indexical. Ademais, as variables que correlacionan significativamente co nesgo do TAI son case todas de tipo lingüístico, destacando a lingua familiar e a lingua usada en diferentes contextos da vida cotiá. Isto permítenos confirmar a relación existente entre as actitudes cara ás linguas e o uso lingüístico. No nivel explícito, o discurso revélase bastante homoxéneo, favorable en xeral ao galego, pero pouco elaborado. Porén, si detectamos o mantemento de certos prexuízos entre os castelanfalantes, prexuízos que os galegofalantes non son quen de desmontar, situándose no mesmo marco que aqueles establecen.
Palabras clave:
Detalles del artículo
Referencias
, Perri & Christine Bellamy. 2012. Principles of methodology: Research design in social science. London: SAGE. https://doi.org/10.4135/9781446288047.
Aguete, Alba. 2020. Contacto de linguas e variedades na emerxencia de novos modelos de vocalismo galego. En Francisco Dubert, Vítor Míguez & Xulio Sousa (eds.), Variedades lingüísticas en contacto na Península Ibérica. 155–193. Santiago de Compostela: Consello da Cultura Galega.
Álvarez-Mosquera, Pedro & Alejandro Marín-Gutiérrez. 2018. Implicit language attitudes toward historically White accents in the South African context. Journal of Language and Social Psychology 37(2), 238–248.
Álvarez-Mosquera, Pedro, Alejandro Marín-Gutiérrez & Ana Iglesias Álvarez. 2023. Language biases and implicit attitudes among university students in Galicia (Spain). Journal of Multilingual and Multicultural Development, 1-15. https://doi.org/10.1080/01434632.2023.2226647.
Blommaert, Jan. 2007. Sociolinguistics and Discourse Analysis: Orders of Indexicality and Polycentricity. Journal of Multicultural Discourses 2(2), 115-130. https://doi.org/10.2167/md089.0.
Boix-Fuster, Emili & Anna Paradís. 2015. Ideologies and Trajectories of ‘New Speakers’ in Bilingual Families in Catalonia. Revista de Llengua I Dret 63, 165-185. https://doi.org/10.2436/20.8030.02.98.
Davis, Colin J. & Manuel Perea. 2005. BuscaPalabras: A program for deriving orthographic and phonological neighborhood statistics and other psycholinguistic indices in Spanish. Behavior Research Methods 37(4), 665–671.
Dubert, Francisco. 2002. Os sociolectos galegos. Cadernos de lingua 24, 5–27.
Formoso Gosende, Valentina. 2013. Do estigma á estima: Propostas para un novo discurso lingüístico. Vigo: Xerais.
Gradín, Mario. 2020. Análise comparativa dos dous últimos decretos de distribución de linguas no ensino galego Analysis of last two decrees of language distribution in Galician education. Estudos de lingüística galega 12, 31-65. https://doi.org/10.15304/elg.12.5747.
Greenwald, Anthony G., Debbie E. McGhee & Jordan L. K. Schwartz. 1998. Measuring individual differences in implicit cognition: The Implicit Association Test. Journal of Personality and Social Psychology 74(6), 1464–1480.
IGE 2018 = Instituto Galego de Estatística (IGE). 2018. Enquisa estructural a fogares. Coñecemento e uso do galego. https://www.ige.gal/webmostrar_actividade_estatistica.jsp?codigo=0206004 [01/02/2024].
Iglesias Álvarez, Ana & Virginia Acuña Ferreira. 2022. “Fálalle castelán que é o idioma da cidade”: a importancia dos contextos no éxito ou fracaso da transmisión familiar do galego. Estudos de Lingüística Galega 14, 1-23. https://doi.org/10.15304/elg.14.7382.
Iglesias Álvarez, Ana. 2002. Falar galego: “no veo por qué?”. Aproximación cualitativa á situación sociolingüística de Galicia. Vigo: Xerais.
INE 2022 = Instituto Nacional de Estadística (INE). 2022. Encuesta de Características Esenciales de la Población y las viviendas. Resultados. https://www.ine.es/jaxi/Tabla.htm?tpx=55518&L=0 [01/02/2024].
Kelman, Herbert C. 1961. Processes of opinion change. Public Opinion Quarterly 25(1), 57-78. https://doi.org/10.1086/266996.
Lakoff, George. 2010. Non penses nun elefante. Ames: 2.0. Editora.
Loredo, Xaquín & Henrique Monteagudo. 2017. La transmisión intergeneracional del gallego. Comparación con el catalán. Treballs de Sociolingüística Catalana 27, 99–116. https://doi.org/10.2436/20.2504.01.127.
Loureiro-Rodríguez, Verónica, May M. Boggessb & Anne Goldsmith. 2012. Language attitudes in Galicia: using the matched-guise test among high school students. Journal of Multilingual and Multicultural Development 34(2), 136–153.
Marín-Gutiérrez, Alejandro, Pedro Álvarez-Mosquera & Ana Iglesias Álvarez (en revisión). The languages of IAT: methodological implications from a case study.
Monteagudo, Henrique & Xan M. Bouzada. 2002. O proceso de normalización do idioma galego (1980-2000). Política lingüística: Análise e perspectivas. Santiago de Compostela: Consello da Cultura Galega.
Monteagudo, Henrique, Xaquín Loredo & Martín Vázquez. 2018. Lingua e sociedade en Galicia Resumo de resultados 1992 - 2016. A Coruña: Real Academia Galega.
Moreno Cabrera, Juan Carlos. 2010. O nacionalismo lingüístico. Cangas do Morrazo: Edicións Morgante.
Olson, Michael A. & Russell H. Fazio. 2004. Reducing the influence of extrapersonal associations on the Implicit Association Test: Personalizing the IAT. Journal of Personality and Social Psychology 86, 653-667.
Ortega, Ane, Estibaliz Amorrortu, Jone Goirigolzarri & Jacqueline Urla. 2016. Los nuevos hablantes de euskera: experiencias, actitudes e identidades. Bilbao: Universidad de Deusto.
Padín, Paulo. 2019. Neofalantes online. En Fernando Ramallo, Estíbaliz Amorrortu & Maite Puigdevall (eds.), Neohablantes de lenguas minorizadas en el Estado español. 147-164. Madrid: Iberoamericana/Vervuert. https://doi.og/10.31819/9783964568830-008.
RAG 1996 = Real Academia Galega (RAG). 1996. Actitudes lingüísticas en Galicia. A Coruña: Real Academia Galega.
RAG 2003 = Real Academia Galega (RAG). 2003. O galego segundo a mocidade. A Coruña: Real Academia Galega.
RAG 2008 = Real Academia Galega (RAG). 2008. Mapa sociolingüístico de Galicia 2004. Usos lingüísticos en Galicia. A Coruña: Real Academia Galega.
RAG 2011 = Real Academia Galega (RAG). 2011. Mapa sociolingüístico de Galicia 2004. Actitudes lingüísticas en Galicia. A Coruña: Real Academia Galega.
Regueira, Xosé Luís & Elisa Fernández Rei. 2020. The Spanish sound system and intonation in contact with Galician. En Rao Rajiv (ed.), Spanish phonetics and phonology in contact: Studies from Africa, the Americas, and Spain. 325-362. Amsterdam, Philadelphia: John Benjamins.
Regueira, Xosé Luís. 2019. Variación fonética, a lingua da esfera pública e estándar oral: entre a lingüística e a política. Revista Galega de Filoloxía 20, 119-147.
Rodríguez Carnota, Miguel. 2022. Lingua, poder e adolescencia. Vigo: Xerais.
Spolsky, Bernard. 2009. Language management Cambridge/New York: Cambridge University Press.
Suárez Quintas, Soraya. 2017. “O galego non é o ghallegho que falamos nós”: a percepción e as actitudes como condicionantes do cambio lingüístico. En Elisa Fernández Rei & Xosé Luís Regueira (eds.), Estudos sobre o cambio lingüístico no galego actual. 187-213. Santiago de Compostela: Consello da Cultura Galega.
Artículos más leídos del mismo autor/a(s)
- Ana María Iglesias Álvarez, Valentina Formoso Gosende, Ana Rial Aparicio, O alumnado galego ante as variedades dialectais propias e alleas , Verba: Anuario Galego de Filoloxía: Vol. 44 (2017)
- Ana María Iglesias Álvarez, Castelanismos e galeguismos. A súa relación co estándar , Estudos de Lingüística Galega: Vol. 8 (2016)
- Ana María Iglesias Álvarez, Virginia Acuña Ferreira, “Fálalle castelán que é o idioma da cidade”: a importancia dos contextos no éxito ou fracaso da transmisión familiar do galego , Estudos de Lingüística Galega: Vol. 14 (2022): Estudos de Lingüística Galega