As primeiras normas da Academia e a perda da súa auctoritas na codificación do galego

Barra de artigos

pdf
Publicado 19-09-2018

Contido principal do artigo

Xosé Ramón Freixeiro Mato
Universidade da Coruña
España
Biografía
Vol 45 (2018), Artigos, páxinas 299-340
DOI https://doi.org/10.15304/verba.45.4207
Recibido: 21-07-2017 Aceptado: 02-02-2018 Publicado: 19-09-2018
Copyright Como citar

Resumo

Após unha introdución sobre o concepto de norma lingüística e o seu valor e significado no caso concreto da lingua galega, neste artigo céntrase a atención nas normas ortográficas e morfolóxicas que a Real Academia Galega aprobou en 1970 e 1971, respectivamente, para relatar o proceso seguido internamente pola institución para as elaborar, aprobar e difundir con base en documentación até o momento inédita, alén doutra xa publicada; tamén se analiza o seu contido e o modelo de codificación que subxace nelas. Por último, contrástase esta proposta normativa coa do Instituto da Lingua Galega da Universidade de Santiago, que cuestiona en 1971 a autoridade da Academia na materia e reorienta o proceso normativizador de acordo co seu criterio.

Palabras chave

Norma lingüística, Codificación, Lingua galega, Academia Galega, Instituto da Lingua Galega
Citado por

Detalles do artigo

Citas

Alonso Pintos, S. (2002): Para unha historia do estándar galego. As propostas do período 1966-1980. Madrid: UNED.

Alonso Pintos, S. (2006): O proceso de codificación do galego moderno (1950-1980). A Coruña: Fundación Pedro Barrié de la Maza.

Álvarez, M. C. (2002): "Sociedade, norma e poder. Algumas reflexões no campo da sociologia", in M. Bagno (org.): Lingüística da norma. São Paulo: Edições Loyola, pp. 201-216.

Bagno, M. (2003): A norma oculta: língua & poder na sociedade brasileira. São Paulo: Parábola.

Bartsch, R. (1987): Norms of Language. Theoretical and Practical Aspects. London & New York: Longman.

Carballo Calero, R. (1966): Gramática elemental del gallego común. Vigo: Galaxia.

Carballo Calero, R. (1970): Gramática elemental del gallego común. Vigo: Galaxia, 3ª ed.

Carballo Calero, R. (1972): "A liña do galego literario", Grial 36, pp. 129-135.

Carballo Calero, R. (1974a): Gramática elemental del gallego común. Vigo: Galaxia, 4ª ed.

Carballo Calero, R. (1974b): "La constitución del gallego como lengua escrita", Verba 1, pp. 31-40.

Carballo Calero, R. (2006): Epistolario a Fernández del Riego. Transcrición e edición de Dolores Vilavedra e Montserrat Pena. Vigo: Galaxia.

Castilho, A. Teixeira de (2002): "Variação dialetal e ensino institucionalizado da língua portuguesa", in M. Bagno (org.): Lingüística da norma. São Paulo: Edições Loyola, pp. 27-36.

Cooper, R. L. (1997): La planificación lingüística y el cambio social. Cambridge: Cambridge University Press.

Faraco, C. A. (2002): "Norma-padrão brasileira. Desembaraçando alguns nós", in M. Bagno (org.): Lingüística da norma. São Paulo: Edições Loyola, pp. 37-61.

Fernán-Vello, M. A. & F. Pillado Mayor (1986): Conversas en Compostela con Carballo Calero. Barcelona: Sotelo Blanco.

Fernández del Riego, F. (2000): Un epistolario de Ramón Piñeiro. Vigo: Galaxia.

Fernández Rei, F. (2008): "A creación do Instituto da Lingua Galega en 1971 e o desencontro normativo coa Academia", in X. L. Axeitos, E. Grandío Seoane & R. Villares (eds.): A patria enteira. Estudos en homenaxe a Xosé Ramón Barreiro. Santiago de Compostela: Consello da Cultura Galega, Real Academia Galega & Universidade de Santiago de Compostela, pp. 985-1009.

Fernández Salgado, B. & H. Monteagudo (1995): "Do galego literario ó galego común. O proceso de estandardización na época contemporánea", in H. Monteagudo (ed.): Estudios de sociolingüística galega. Vigo: Galaxia, pp. 99-176.

Ferro Ruibal, X. (2015): "Filgueira Valverde, un profesor-alcalde nas Cortes", Boletín da Real Academia Galega 376, pp. 129-182.

Freixeiro Mato, X. R. (1994): Sebastián Martínez-Risco na cultura galega. Santiago de Compostela: Laiovento.

García, C. (1971): "Orixen e problemas do método de galego", Grial 32, pp. 129-141.

Instituto de la Lengua Gallega (1971): Gallego 1. Santiago de Compostela: Secretariado de Publicaciones de la Universidad de Santiago.

Joseph, J. E. (1987): Eloquence and power. The rise of language standards and standard languages. London: Frances Pinter.

Kabatek, J. (1994): "Galego escrito e lingua común na segunda metade do século XX", Grial 122, pp. 157-197.

Lamuela, X. & H. Monteagudo (1996): "Planificación lingüística", in M. Fernández Pérez (coord.): Avances en lingüística aplicada. Santiago de Compostela: Universidade, pp. 229-301.

Lapa, M. Rodrigues (2001): Cartas a Francisco Fernández del Riego sobre a cultura galega. Vigo: Galaxia.

López Varela, E. (2001): Unha casa para a lingua. A Real Academia Galega baixo a presidencia de Manuel Murguía (1905-1923). A Coruña: Espiral Maior.

Lucchesi, D. (2002): "Norma lingüística e realidade social", in M. Bagno (org.): Lingüística da norma. São Paulo: Edições Loyola, pp. 63-92.

Milroy, J. (2011): "Ideologias linguísticas e as consequências da padronização", in X. C. Lagares & M. Bagno (orgs.): Políticas da norma e conflitos linguísticos. São Paulo: Parábola, pp. 49-87.

Monteagudo, H. (1990): "Sobre a polémica da Normativa do Galego", Grial 107, pp. 294-316.

Monteagudo, H. (1994): "Aspectos da teoría da lingua estándar do Círculo Lingüístico de Praga e os seus continuadores", Grial 122, pp. 141-155.

Monteagudo, H. (1997): "Modelos de lingua. Consideracións teóricas ó fío do debate sobre a estandardización do galego", Cadernos de Lingua 16, pp. 5-33.

Monteagudo, H. (2005): "Do uso á norma. Da norma ao uso (Variación sociolingüística e estandarización do idioma galego)", in R. Álvarez & H. Monteagudo (eds.): Norma lingüística e variación. Unha perspectiva desde o idioma galego. Santiago de Compostela: Consello da Cultura Galega & Instituto da Lingua Galega, pp. 377-436.

Monteagudo, H. (2007): "Limiar", in R. Piñeiro: A linguaxe e as linguas. Vigo: Galaxia, pp. 9-44.

Monteagudo, H. (2008): "Ramón Piñeiro, a Editorial Galaxia e a Real Academia Galega (1950-1962). Extratexias de resistencia idiomática fronte ao franquismo", Grial 177, pp. 98-111.

Monteagudo, H. (2011): "Variação e norma linguística: subsídios para uma (re)visão", in X. C. Lagares & M. Bagno (orgs.): Políticas da norma e conflitos linguísticos. São Paulo: Parábola, pp. 15-48.

Penny, R. (2004): Variación y cambio en español. Madrid: Gredos.

Piñeiro, R. (1971): "Gallego 1. Instituto de la Lengua Gallega", Grial 33, pp. 363-364.

Piñeiro, R. (2007 [1967]): A linguaxe e as linguas. Vigo: Galaxia.

Piñeiro, R. & B. Losada (2009): Do sentimento á conciencia de Galicia. Correspondencia (1961-1984). Edición de María Xesús Lama e Helena González. Vigo: Galaxia.

Real Academia Gallega (1970): Normas ortográficas do idioma galego. A Cruña: Real Academia Gallega.

Real Academia Gallega (1971): Normas ortográficas e morfolóxicas do idioma galego. A Cruña: Real Academia Gallega.

Rodrigues, A. Dall' Igna (2002): "Problemas relativos à descrição do português contemporâneo como língua padrão no Brasil", in M. Bagno (org.): Lingüística da norma. São Paulo: Edições Loyola, pp. 11-25.

Samartim, R. López-Iglésias (2005): "Ideia de Língua e Vento Português na Galiza do Tardofranquismo: o caso de Galaxia", Agália 83/84, pp. 9-50.

Samartim, R. López-Iglésias (2012): "Língua somos: A construção da ideia de língua e da identidade coletiva na Galiza (pré-)constitucional", in O. Rodríguez González, L. Carballo Piñeiro & B. Baltrusch: Novas achegas ao estudo da cultura galega II: enfoques socio-históricos e lingüístico-literarios. A Coruña: Universidade da Coruña, pp. 27-36.

Sánchez Rei, X. M. (2009): "Ás voltas co significado da estandarización", in M. P. García Negro (ed.), Sobre o racismo lingüístico. Ames: Laiovento, pp. 95-121.

Santamarina Fernández, A. (1998): A linguaxe e as linguas. Ramón Piñeiro revisitado ós 30 anos do seu ingreso na Real Academia Galega. A Coruña: Real Academia Galega.

Santamarina Fernández, A. (2009): "Informe de Ramón Piñeiro á Real Academia Galega", Boletín da Real Academia Galega 370, pp. 7-17.

Vaqueiro, V. & N. Xamardo (2017): Da identidade à norma. Língua, singularidade, consenso, antilusismo, reintegracionismo, jornalismo: de Galicia Confidencial a Sermos Galiza. Santiago de Compostela: Laiovento.

Vázquez Cuesta, P. & M. A. Mendes da Luz (1971): Gramática Portuguesa, vol. 1. Madrid: Gredos, 3ª ed.

Villanueva Gesteira, M. D. (2015): A Editorial Galaxia: proxecto e traxectoria 1950-1965. Santiago de Compostela. Tese de doutoramento dispoñíbel en https://minerva.usc.es/xmlui/handle/10347/14740.