Valores na obra infantil de Agustín Fernández Paz
Contido principal do artigo
Resumo
Alúdese á importancia dos valores na formación dos máis novos e expóñense as bases teóricas das que se parte neste traballo, entre as que sobresaen as achegas de Shalom Schwartz, ademais de referirse á idoneidade da literatura para a transmisión de valores. Sinálase que Agustín Fernández Paz sempre apreciou as potencialidades da literatura neste sentido e anúnciase que se vai abordar como este docente de profesión introduciu e enfocou os valores nas súas obras infantís máis representativas. A selección de obras proposta responde á calidade literaria e é analizada ao redor de dous valores moi latentes na súa produción: a protección do medio ambiente e a xustiza social. Detense en como estes valores son tratados ao fío das historias e en como se plasman a partir de unidades perceptivas presentes no texto e de unidades semánticas abstraíbles a partir dos feitos narrados e a intervención dos personaxes. Finalízase cunha serie de conclusións que sintetizan as ideas principais desta aproximación á narrativa infantil de Fernández Paz desde a perspectiva dos valores.
Palabras chave
Detalles do artigo
Citas
AGRELO COSTAS, E. (2015). Da institución escolar ao centro do canon: Agustín Fernández Paz. Santiago de Compostela: Universidade de Santiago de Compostela. Tese de doutoramento. Consultado o 12 de abril de 2017, https://minerva.usc.es/xmlui/handle/10347/13822
ÁLVAREZ NÚÑEZ, S. (1990). “De flores radiactivas a flores pacifistas”. La Voz de Galicia, 12 decembro 1990.
BERMÚDEZ, S. (2009). “Las emociones como centro del impacto narrativo en la interacción con mundos ficcionales. Su necesidad para la teoría literaria”. Espéculo. Revista de estudios literarios. Consultado o 12 de abril de 2017, http://www.ucm.es/info/especulo/numero41/emocion.html
BORTOLUSSI, M. (1985). Análisis teórico del cuento infantil. Madrid: Alhambra.
CANDELA, M. (2005). “Un prestige amb final feliç”. L'illa, 41, 30.
CLIJ (2003). “O meu nome é Skywalker”. CLIJ, 163, 65.
COLOMER, T. (1998). La formación del lector literario: narrativa infantil y juvenil actual. Madrid: Fundación Germán Sánchez Ruipérez.
ETXANIZ, X. (2011). “La transmisión de valores en la literatura, desde la tradición oral hasta la LIJ actual”. Ocnos, 7, 73-83. Consultado o 6 de abril de 2017, https://www.revista.uclm.es/index.php/ocnos/article/view/ocnos_2011.07.06
FERNÁNDEZ PAZ, A. (1989). A cidade dos desexos. Ilust. Manolo Uhía. Vigo: Edicións Xerais de Galicia.
FERNÁNDEZ PAZ, A. (1990). As flores radiactivas. Ilust. Miguelanxo Prado. Vigo: Edicións Xerais de Galicia.
FERNÁNDEZ PAZ, A. (1997). “Os valores na literatura infantil e xuvenil”. Revista Galega do Ensino, 15, 427-436.
FERNÁNDEZ PAZ, A. (1998). O laboratorio do Doutor Nogueira. Ilust. Francisco Bueno. Vigo: Edicións Xerais de Galicia.
FERNÁNDEZ PAZ, A. (1999). As fadas verdes. Ilust. Asun Balzola e Patricia Garrido. Vigo: Ediciones SM.
FERNÁNDEZ PAZ, A. (2001a). Ana e o tren máxico. Ilust. Enjamio. Vigo: Edicións Xerais de Galicia/Xunta de Galicia/Renfe, col. O tren Caixanova.
FERNÁNDEZ PAZ, A. (2001b). Un tren cargado de misterios. Ilust. Enjamio. Vigo: Edicións Xerais de Galicia.
FERNÁNDEZ PAZ, A. (2003a). A praia da esperanza. Ilust. Teresa Novoa. Vigo: Edicións Xerais de Galicia.
FERNÁNDEZ PAZ, A. (2003b). O meu nome é Skywalker. Ilust. Juan Ramón Alonso. Madrid: Ediciones SM.
FERNÁNDEZ PAZ, A. (2006). Os gardiáns do bosque. Ilust. Cristina Durán e Giner Bou. A Coruña: Baía Edicións.
FERNÁNDEZ PAZ, A. (2009a). A dama da Luz. Ilust. Jorge Magutis. Vigo: Edicións Xerais de Galicia.
FERNÁNDEZ PAZ, A. (2009b). Lúa do Senegal. Ilust. Marina Seoane. Vigo: Edicións Xerais de Galicia.
FERNÁNDEZ PAZ, A. (2009c). Valados. Ilust. Xan López Domínguez. Vigo: Edicións Xerais de Galicia.
FRASER, N. (2008). “La justicia social en la era de la política de identidad: redistribución, reconocimiento y participación”. Revista de Trabajo, 6, 83-99. Consultado o 14 de abril de 2017, http://www.academia.edu/29529757/La_justicia_social_en_la_era_de_la_pol%C3%ADtica_de_identidad_redistribuci%C3%B3n_reconocimiento_y_participaci%C3%B3n
GARRALÓN, A. (1990). “Literatura con valores”. CLIJ, 13, 26-31. Consultado o 14 de abril de 2017, http://prensahistorica.mcu.es/consulta/registro.cmd?id=1010617
GRASA, R. (1988). “Paisaje para una polémica”. Cuadernos de Pedagogía, 165, 8-12.
MARTÍNEZ BOUZAS, F. (2000). “Nogueira, un fascista simpático”. O Correo Galego. Revista das Letras, Artes e Ciencias, 44, 9.
MULA, A. (2007). “Algunas reflexiones, creencias y utopías en torno a identidad, lecturas, patrimonio e interculturalidad”. En Cerrillo, P., C. Cañamares e C. Sánchez (Eds.). Literatura infantil: nuevas lecturas, nuevos lectores (pp. 149-160). Cuenca: Ediciones de la Universidad de Castilla-La Mancha.
MURILLO TORRECILLA, F. J. e R. HERNÁNDEZ CASTILLA (2011). “Hacia un concepto de justicia social”. Revista Iberoamericana sobre Calidad, Eficacia y Cambio en Educación, 9, 4, 8-23. Consultado o 12 de abril de 2017, http://www.rinace.net/reice/numeros/arts/vol9num2/art1.pdf
PAZ, M. (1990). “Non me gosta a moralina”. El Progreso, 4 abril 1990, III.
PRIMERAS NOTICIAS (2005). “Es imposible ser escritor si antes no has experimentado con pasión el placer de la lectura”. Primeras Noticias, 210, 79-84.
RAMÍREZ, J. (2000). “Lectura y valores”. Puertas a la lectura, 3, 146-152.
ROIG RECHOU, B. A. e C. FERREIRA BOO (2010). “O conto de transmisión oral na LIX galega”. En Roig Rechou, B.-A., I. Soto López e M. Neira Rodríguez (Coords.). Reescrituras do conto popular 2000-2009 (pp. 83-105). Vigo: Edicións Xerais de Galicia/Fundación Caixa Galicia. Consultado o 16 de abril de 2017, http://www.usc.es/export9/sites/webinstitucional/gl/proxectos/lijmi/descargas/BVC_reescrituras-do-conto-popular-2000-2009.pdf
ROIG RECHOU, B. A. e SOTO, I. (2008). “En Santiago de Compostela con Agustín Fernández Paz”. Boletín Galego de Literatura, 38 (2º semestre 2007), 161-178. Consultado o 14 de abril de 2017, https://minerva.usc.es/xmlui/bitstream/handle/10347/7584/pg_154-171_bgl38.pdf?sequence=1&isAllowed=y
SCHWARTZ, S. H. (1992). “Universal in the content and structure of values: Theoretical advances and empirical test in 20 countries”. En Zanna, M. P. (Comp.). Advances in Experimental Social Psychology (pp. 1-65). Nueva York: Academic Press.
SCHWARTZ, S. H. (2001). “¿Existen aspectos universales en la estructura y contenido de los valores humanos?”. En Ros, M. e V. L. Gouveia (Coords.). Psicologia social de los valores humanos (pp. 53-77). Madrid: Biblioteca nueva.
SENÍS FERNÁNDEZ, J. (2006). “Valores y lectura(s)”. Ocnos, 2, 79-90.
SOTO, I. (2003). “De seres invisíbeis e olladas tristes”. LG3. Literatura. Consultado o 17 de abril de 2017, http://culturagalega.org/lg3/extra_recension_xenero.php?Cod_extrs=156&Cod_prdccn=118
SOUSA, S. (2008). “Valores y formación en la literatura infantil y juvenil actual”. Espéculo. Revista de estudios literarios. Consultado o 20 de abril de 2017, http://www.ucm.es/info/especulo/numero39liteinfa.html
TARRÍO VARELA, A. (1994). Literatura galega: Aportacións a unha Historia crítica. Vigo: Edicións Xerais de Galicia.
YUBERO, S., E. LARRAÑAGA e P. CERRILLO (2004). Valores y lectura. Estudios multidisciplinares. Cuenca: Ediciones de la Universidad de Castilla-La Mancha.