Avaliación da implementación do galego estándar mediante o sistema educativo
Barra de artigos
Contido principal do artigo
Resumo
Recoñecéndomos o sistema educativo como un dos principais axentes de difusión do estándar, achamos pertinente un estudo que nos permita avaliar o éxito na implementación desta variedade de recente configuración. O presente traballo ofrece unha perspectiva, xeral e comparada en función da lingua inicial e da relación coa variedade estándar do galego, dos estudantes que remataron a Educación Secundaria Obrigatoria. Neste documento preséntanse e analízanse os resultados dunha investigación de corte cuantitativo na que interrogamos unha mostra do alumnado de segundo de bacharelato durante o ano académico 2021/2022. Nas conclusións observaremos como este segmento de poboación lexitima e acepta a variedade normativa sen que isto implique a asunción dos principios da ideoloxía do estándar: a valorización das variedades vernáculas do alumnado prevalece sobre a vontade de converxencia cara ao estándar. Tamén veremos como as persoas que aprenderon a falar en galego, a priori usuarios do galego popular ou tradicional, valóranse mellor a si mesmos como falantes e dominan a norma en maior medida que o resto dos grupos.
Palabras chave
Citado por
Detalles do artigo
Citas
Fernández Salgado, Benigno e Henrique Monteagudo Romero. 1995. Do galego literario ao galego común. O proceso de estandarización na época contemporánea. En Henrique Monteagudo (ed.), Estudos de sociolingüística galega. Sobre a norma do galego culto, 99-176. Vigo: Galaxia.
Formoso Gosende, Valentina. 2013. Do estigma á estima. Propostas para un novo discurso lingüístico. Vigo: Xerais.
Freixeiro Mato, Xosé Ramón. 2014. Lingua oral, calidade da lingua e futuro do galego. En Xosé Manuel Sánchez Rei (ed.), Modelos de lingua e compromiso. 13-84. A Coruña: Baía Edicións.
García, Constantino & Antón Santamarina (dirs.). 1990. Atlas Lingüístico Galego. Volume I. Morfoloxía verbal.
García, Constantino & Antón Santamarina (dirs.). 1995. Atlas Lingüístico Galego. Volume II. Morfoloxía non verbal.
Gómez Martínez, Lidia. 2020. A muda lingüística na xuventude: momentos e factores. Cadernos de lingua 38, 9-52.
Gonzàlez, Isaac, Joan Pujolar, Anna Font & Roger Martínez. 2009. Entre la identitat i el pragmatisme lingüístic. Usos i percepcions lingüístiques dels joves catalans a principis de segle. Barcelona: Generalitat de Catalunya.
Instituto Galego de Estatística. 2016. Clasificación das parroquias e dos concellos galegos segundo o grao de urbanización (GU 2016). Santiago de Compostela: Instituto Galego de Estatística. https://www.ige.gal/web/mostrar_paxina.jsp?paxina=003003001&idioma=gl [15/09/2022].
Instituto Galego de Estatística. 2018. Enquisa estrutural a fogares. Coñecemento e uso do galego. Santiago de Compostela: Instituto Galego de Estatística. https://www.ige.gal/web/mostrar_actividade_estatistica.jsp?idioma=gl&codigo=0206004&num_pag=4 [23/10/2022].
Iglesias Álvarez, Ana. 2016. Castelanismos e galeguismos. A súa relación co estándar. Estudos de lingüística galega 8, 107-125.
Iglesias Álvarez, Ana, Xosé Álvarez García & Salomé Díaz Muñiz. 2017. O estándar galego nas novas xeracións: entre o afastamento e a necesidade. Revista Galega de Filoloxía, 18, 79-113.
Iglesias Álvarez, Ana. 2020. Actitudes y prejuicios hacia las variedades estándar de gallego y español en el contexto educativo. Madrygal. Revista de Estudios Gallegos, 23, 199-214.
Kabatek, Johannes. 2000. Os falantes como lingüistas. Vigo: Xerais.
Loredo, Xaquín & Bieito Silva Valdivia (coords.). 2020. Avaliación da competencia bilingüe nos idiomas galego e castelán do alumnado de 4º da ESO. A Coruña: Real Academia Galega. https://doi.org/10.32766/rag.372
Milroy, James & Lesley Milroy. 1985. Authority in language: Investigating language prescription and standardisation. Londres: Routledge / Kegan Paul.
Moralejo Silva, Rubén & Fernando Ramallo. 2019. Las condiciones del (pre)neofalantismo y el proceso de conversión lingüística en Galicia. En Fernando Ramallo, Estíbaliz Amorrortu & Maite Puigdevall (eds.), Neohablantes de lenguas minorizadas en el Estado español, 165-194. Madrid / Frankfurt am Main: Iberoamericana / Vervuert.
O’Rourke, Bernadette & Fernando Ramallo. 2013. «Competing ideologies of linguistic authority amongst new speakers in contemporary Galicia». Language in Society 42, 287-305.
Prego-Vázquez, Gabriela & Luz Zas Varela. 2019. Unvoicing practices in classroom interaction in Galicia (Spain). The (de)legitimization of linguistic mudes through scaling. International journal of the sociology of language, 77-108.
Pujolar, Joan & Maite Puigdevall. 2015. Linguistic mudes: how to become a new speaker in Catalonia. International Journal of the Sociology of Language, 167, 187.
Ramallo, Fernando. 2020. Neofalantismo y el sujeto neohablante. En Luisa Martín Rojo & Joan Pujolar Cos (coords.), Claves para entender el multilingüismo contemporáneo. 229-265. Zaragoza: Editorial UOC / Universidad de Zaragoza.
Real Academia Galega & Instituto da Lingua Galega. 1982. Normas ortográficas e morfolóxicas do idioma galego. Vigo: Artes Gráficas Galicia.
Rei-Doval, Gabriel. 2013. Purismo e control normativo na lingua galega: análise crítica dunha proposta actual. En Eva Gugenberger, Henrique Monteagudo & Gabriel Rei-Doval (eds.), Contacto de linguas, hibrididade, cambio: contextos, procesos e consecuencias. 261-288. Santiago de Compostela: Consello da Cultura Galega / Instituto da Lingua Galega.
Rodríguez Carnota, Miguel. 2022. Lingua, poder e adolescencia. Vigo: Xerais.
Sanmartín Rei, Goretti. 2009. Nos camiños do entusiasmo. Calidade da lingua e planificación. Vigo: Xerais.
Siegel, Jeff. 2006. Language ideologies and education of speakers of marginalized language varieties: adopting a critical awareness approach. Language and Education 17, 157‑174.
Woolard, Kathryn A. 1992. Language ideology: issues and approaches. Pragmatics 2(3), 235-249.
Woolard, Kathryn A. 2003. “We don’t speak Catalan because we are marginalized”: Ethnic and class connotations of language in Barcelona. En Richard Blot (ed.), Language and social identity. 85-104. Westport, CT: Praeger.
Woolard, Kathryn A. 2007. La autoridad lingüística del español y las ideologías de la autenticidad y el anonimato. En José del Valle (ed.), La lengua, ¿patria común? Ideas e ideologías del español. 129‑142. Madrid: Vervuert.