Trastes vellos ao faiado. Análise dun subtipo de refráns sen verbo principal

Barra de artigos

PDF

Contido principal do artigo

María Álvarez de la Granja
Universidade de Santiago de Compostela
España
Vol 2 (2010), Pescuda
Recibido: 11-11-2013
Copyright Como citar

Resumo

O obxectivo deste traballo é analizar un subgrupo de refráns sen verbo principal, constituído por expresións do tipo de Trastes vellos, ao faiado; Amigos, poucos e bos ou Nin bo coxo nin bo noxo. Preténdese analizar cales son os vínculos que se establecen entre os dous membros que adoitan constituír estas paremias, ou, en menor medida, cales son os contidos que se introducen para ler unha frase (ou unha coordinación de frases) en clave de predicación. Conclúese que os valores máis frecuentes son os semanticamente baleiros ou os que posúen un contido moi xenérico, parafraseables por ser, estar, ter, haber ou corresponder, o cal non obsta para atopar tamén outros valores conceptualmente máis ricos ('ser o mellor', 'comer', 'arar'...). Analízase en tales casos cales son os medios para lograr a univocidade na interpretación do refrán (presenza de complementos que deixan ás claras o tipo de acontecemento que se describe ou prescribe, presenza de esquemas recorrentes asociados de antemán con determinada interpretación...). Amósase tamén a existencia duns poucos refráns de interpretación ambigua, pero arguméntase a favor de que, de maneira xeral, a dificultade se explica desde as circunstancias actuais e non existía (ou existía en menor medida) no momento da conformación das expresións.

Palabras chave

refrán, enunciado sen verbo, vínculo conceptual, decodificación

Detalles do artigo

Citas

Benavente Jareño, Pedro / Xesús Ferro Ruibal (1994): Refraneiro galego da vaca. Santiago de Compostela: Centro de Investigacións Lingüísticas e Literarias Ramón Piñeiro.

Carballeira Anllo, Xosé Mª (coord.) (20092): Gran dicionario Xerais da lingua. Vigo: Xerais.

Covarrubias, Sebastián de (19952): Tesoro de la lengua castellana o española (edición a cargo de Felipe C. R. Maldonado). Madrid: Castalia.

Ferro Ruibal, Xesús (2002): Refraneiro galego máis frecuente. A Coruña: A Voz de Galicia / Galaxia.

Ferro Ruibal, Xesús (2008): “Refraneiro de Grou (Lobios) recollido por Bieito Fernandes do Palheiro”, Cadernos de fraseoloxía 10, 241-253.

Garrido Palacios, Manuel (1996): “Los 400 refranes recogidos en la aldea de Fonfría (Lugo)”, Revista de folklore 187, 30-36.

Santamarina Fernández, Antón (ed.) (2003a): Diccionario de diccionarios (versión 3). A Coruña: Fundación Pedro Barrié de la Maza (dispoñible en http://sli.uvigo.es/ddd/index.html).

Santamarina, Antón (dir.) (2003b): Tesouro Informatizado da Lingua Galega. Santiago de Compostela: USC (http://www.ti.usc.es/TILG). [1/10/2009].

Soto Arias, María do Rosario (2003): Achegas a un dicionario de refráns galego-castelán, castelán-galego. Santiago de Compostela: Centro Ramón Piñeiro para a Investigación en Humanidades (Cadernos de Fraseoloxía Galega, 3) (dispoñible en http://www.cirp.es/pub/docs/cfg03.pdf).

Taboada Chivite, Xesús (2000): Refraneiro galego (edición a cargo de Xesús Ferro Ruibal, Isabel Valiño Ferrín e Maite Veiga Díaz). Santiago de Compostela: Centro Ramón Piñeiro para a Investigación en Humanidades (Cadernos de Fraseoloxía Galega, 2) (dispoñible en http://www.cirp.es/pub/docs/cfg02.pdf).

Vázquez Saco, Francisco (2003): Refraneiro galego e outros materiais de tradición oral (edición a cargo de Josefa Beloso et al.). Santiago de Compostela: Centro Ramón Piñeiro para a Investigación en Humanidades (Cadernos de Fraseoloxía Galega, 5) (dispoñible en http://www.cervantesvirtual.com/FichaObra.html?Ref=28790).


Estudos

Alarcos Llorach, Emilio (1994): “Las frases: enunciados sin núcleo verbal”, en Gramática de la lengua española. Madrid: Espasa-Calpe, 384-389.

Álvarez de la Granja, María (1999): “Variación e sinonimia nas unidades fraseolóxicas. Caracterización xeral e proposta de tratamento lexicográfico”, Cadernos de lingua 19, 43-64.

Álvarez de la Granja, María (2010): “O tratamento lexicográfico dos verbos funcionais no marco da teoría da metáfora”, en Mª Dolores Sánchez Palomino (ed.), Lexicografía galega e portuguesa (anexo XIII da Revista Española de Lexicografía). A Coruña: UDC, 53-66.

Benveniste, Émile (1966 [1950]): “La phrase nominale”, en Problèmes de linguistique générale, vol. I. Paris: Gallimard, 151-167.

Coseriu, Eugenio (19862 [1977]): Principios de Semántica Estructural. Madrid: Gredos.

Gouvard, Jean-Michel (1999): “Les adages du droit français”, Langue française 123, 70-84.

Gutiérrez Ordoñez, Salvador (1992): “Estructuras predicativas de verbo ausente”, en GrammaTemas 1. León: Universidad, 117-142.

Jiménez Juliá, Tomás (1999): “Estructuras temáticas no verbales”, en Xosé Luís Couceiro Pérez et al. (eds.): Homenaxe ó profesor Camilo Flores, vol. I. Santiago de Compostela: USC, 17-52.

Lázaro Carreter, Fernando (1980): “La lengua de los refranes: ¿espontaneidad o artificio?”, Estudios de lingüística. Barcelona: Editorial Crítica, 219-232.

Meillet, Antoine (1906-1908): “La phrase nominale en indo-européen”, Mémoires de la Société Linguistique 14, 1-26.

Navas Ruiz, Ricardo (1963): Ser y estar. Estudio sobre el sistema atributivo del español. Salamanca: Almar.

Peira, Pedro (1988): “Notas sobre la lengua de los refranes”, en Pedro Peira et al., Homenaje a Alonso Zamora Vicente, vol. I. Madrid: Castalia, 481-489.

Rúa Aller, Francisco Javier (2007): “El mes de marzo en el folklore meteorológico leonés”, Revista de Folklore 315, 86-92.

Sevilla Muñoz, Julia (2007): “El valor etnolingüístico de los refranes”, en Germán Conde Tarrío (dir.): El componente etnolingüístico de la paremiología. Cortil-Wodon: E. M. E., 213-250.