Contido principal do artigo

Javier Rivas
Universidade de Colorado, Boulder
Estados Unidos
https://orcid.org/0000-0002-9327-9906
Esther L. Brown
Universidade de Colorado, Boulder
Estados Unidos
https://orcid.org/0000-0003-2824-8887
Vol 13 (2021), Pescuda, páxinas 1-27
DOI https://doi.org/10.15304/elg.13.6631
Recibido: 25-02-2020 Aceptado: 02-10-2020 Publicado: 29-07-2021
Copyright Como citar

Resumo

O presente traballo ofrece os resultados da primeira análise variacionista do infinitivo flexionado en galego no contexto das cláusulas adverbiais co obxectivo de identificar a gramática probabilística da dita construción, en contraposición ao infinitivo invariable e ao subxuntivo. Os resultados suxiren que os patróns de uso do infinitivo flexionado están condicionados principalmente polo grao de accesibilidade do referente do suxeito da cláusula adverbial. Canto máis baixa é a accesibilidade do dito suxeito, maior é a posibilidade de que apareza a forma flexionada. Ademais, a análise variacionista amosa que, a medida que aumenta a complexidade sintáctica da cláusula, aumenta tamén a probabilidade de que apareza o subxuntivo. Polo tanto, o uso do infinitivo flexionado está restrinxido a cláusulas cunha complexidade sintáctica reducida. Os resultados están baseados nos datos do CORILGA, un extenso corpus de galego oral dun millón catrocentas mil palabras. Compárase tamén o infinitivo flexionado en galego e portugués en canto á frecuencia e contextos de uso así como á súa aparición cun suxeito nominativo co obxectivo último de proporcionarmos datos novos dunha lingua (galego) pouco estudada para contribuír ao coñecemento do infinitivo flexionado, un fenómeno gramatical excepcional nas linguas do mundo.

Citado por

Detalles do artigo

Citas

Álvarez, Rosario, Xosé Luís Regueira & Henrique Monteagudo. 1986). Gramática galega. Vigo: Galaxia.

Álvarez, Rosario & Xosé Xove. 2002. Gramática da lingua galega. Vigo: Galaxia.

Anderson, John. 1993. Parameters of syntactic change: a notional view. En Charles Johns (ed.), Historical linguistics. Problems and perspectives. 1-42. Londres / Nova York: Routledge.

Ariel, Mira. 2001. Accessibility theory: An overview. En Ted J. M. Sanders, Joost Schilperoord & Wilbert Spooren (eds.), Text representation: Linguistic and psycholinguistic aspects. 29-87. Amsterdam / Philadelphia: John Benjamins. https://doi.org/10.1075/hcp.8.04ari

Asaka, Takekazu. 1983. En torno a la denominación del infinitivo personal. Lingüística hispánica 6, 43-53.

Asaka, Takekazu. 1984. Empleos del infinitivo personal en gallego moderno. Lingüística hispánica 7, 1-21.

Bach, Emmon. 1974. Syntactic theory. New York: Holt, Rinehart & Winston.

Biberauer, Theresa, Anders Holmberg, Ian Roberts & Michelle Sheehan. 2014. Complexity in comparative syntax: The view from modern parametric theory. En Frederick Newmeyer & Laurel Preston (eds.), Measuring grammatical complexity. 103-127. Oxford: Oxford University Press. http://dx.doi.org/10.1093/acprof:oso/9780199685301.003.0006

Brown, Esther & Javier Rivas. 2019. Bringing purported black sheep into the fold: Galician inflected infinitives and Spanish pre-infinitival nominative subjects. Languages 4/40. http://dx.doi.org/10.3390/languages4020040

Clark, Eve V. 2016. First language acquisition. 3ª edn. Cambridge: Cambridge University Press.

Costa Casas, Xoán Xosé, Mª dos Anxos González Refoxo, César Carlos Morán Fraga & Xoán Carlos Rábade Castiñeira. 1988. Nova gramática para a aprendizaxe da lingua. A Coruña: Vía Láctea.

Croft, William. 2010. The origins of grammaticalization in the verbalization of experience. Linguistics 48/1, 1-48. https://doi.org/10.1515/ling.2010.001

Davies, Mark. 2002-. Corpus del español (100 million words, 1200s-1900s).

http://www.corpusdelespanol.org (15/09/2020).

Diessel, Holger. 2005. Competing motivations for the ordering of main and adverbial clauses. Linguistics 43, 449-470. https://doi.org/10.1515/ling.2005.43.3.449

Dixon, Robert M. W. 2010. Basic linguistic theory, 2 vols. Oxford: Oxford University Press.

Duarte, Inês, Anabela Gonçalves & Ana Lúcia Santos. 2012. Infinitivo flexionado, independência temporal e controlo. En A. Costa, C. Flores & N. Alexandre (eds.), Textos selecionados. XXVII encontro nacional da Associação Portuguesa de Linguística. 217-234. Lisboa: APL.

Fiéis, Alexandra & Ana María Lavadinho Madeira. 2017. The Portuguese inflected infinitive across varieties. En Pilar Barbosa, Maria da Conceição Paiva & Celeste Rodrigues (eds.), Studies on variation in Portuguese. 279-299. Amsterdam/Philadelphia: John Benjamins. https://doi.org/10.1075/ihll.14.12fie

Ford, Cecilia E. 1993. Grammar in interaction: Adverbial clauses in American English conversations. Cambridge: Cambridge University Press. https://doi.org/10.1017/CBO9780511554278

Freixeiro Mato, Xosé Ramón. 1999. Sobre os usos do infinitivo flexionado e do futuro do subxuntivo no galego moderno. En Rosario Álvarez Blanco & Dolores Vilavedra Fernández (eds.), Cinguidos por unha arela común: Homenaxe ó profesor Xesús Alonso Montero, vol. 1. Semblanza e creación; Lingua; Historia, cultura e sociedade. 389-416. Universidade de Santiago de Compostela: Servizo de Publicacións.

Freixeiro Mato, Xosé Ramón. 2006. Gramática da lingua galega II. Morfosintaxe. 2ª end. Vigo: A Nosa Terra.

García Gondar, Francisco. 1978. O infinitivo conxugado en galego. Universidade de Santiago de Compostela: Servizo de Publicacións.

Gerards, David Paul. 2015. O infinitivo conxugado galego: Signo indexical e ato identitário. En Benjamin Meisnitzer & Yvonne Hendrichs (eds.), Sprache und Identität im lusophonen Raum. Stuttgart: Ibidem.

Givón, Talmy. 2001. Syntax. An introduction, 2 vols. Amsterdam / Philadelphia: John Benjamins. https://doi.org/10.1075/z.syn1

Gonçalves, Anabela, Ana Lúcia Santos & Duarte, Inês. 2014. (Pseudo-) inflected infinitives and control as Agree. En Karen Lahousse & Stefania Marzo (eds.), Selected papers from ‘Going Romance’ Leuven 2012. 161-180. Amsterdam: John Benjamins. https://doi.org/10.1075/rllt.6.08gon

Harris, Michael J. 2013. The origin of Portuguese inflected infinitive through a corpus análisis. En Jennifer Cabrelli Amaro, Gillian Lord, Ana de Prada Pérez & Jessi Elana Aaron (eds.), Selected proceedings of the 16th Hispanic Linguistics Symposium. 303-311. Somerville, MA: Cascadilla Proceedings Project.

Hawkins, John. 1990. A parsing theory of word order universals. Linguistic inquiry 21, 223-261.

Hawkins, John. 1992. Syntactic weight versus information structure in word order variation. En Joachim Jacobs (ed.), Infromationsstruktur und Grammatik. 196-219. Opladen: Westdeutscher Verlag. https://doi.org/10.1007/978-3-663-12176-3_7

Jakubowicz, Celia. 2011. Measuring derivational complexity: New evidence from typically developing and SLI learners of L1 French. Lingua 121/3, 339-351. https://doi.org/10.1016/j.lingua.2010.10.006

Jansegers, Marlies & Clara Vanderschueren. 2010a. El infinitivo flexionado gallego: ¿entre portugués y castellano? Revue de linguistique romane 74/295-296, 415-441.

Jansegers, Marlies & Clara Vanderschueren. 2010b. La vitalidad del infinitivo flexionado gallego. En Pablo Cano López, Soraya Cortiñas Ansoar, Beatriz Dieste Quiroga, Isabel Fernández López & Luz Zas Varela (eds.), XXXIX Simposio internacional de la Sociedad Española de Lingüística. 1-4 febrero 2010. 33. Santiago de Compostela: Universidade de Santiago de Compostela.

Labov, William. 1972. Sociolinguistic patterns. Philadelphia: Univ. of Pennsylvania Press.

Labov, William. 1994. Principles of linguistic change, vol. 1. Internal factors. Oxford: Blackwell.

Landau, Idan. 2001. Elements of control: Structure and meaning of infinitival constructions. Dordrecht: Kluwer.

Longa Martínez, Víctor M. 1994. The Galician inflected infinitive and the theory of UG. Catalan working papers in linguistics 4, 23-44.

Longa Martínez, Víctor M. 1999. Teoría da optimalidade e ordenación das restriccións universais: presentación e tratamento dos infinitivos conxugados. En Rosario Álvarez / Dolores Vilavedra (eds.), Cinguidos por unha arela común: homenaxe ó profesor Xesús Alonso Montero, vol. 1. Semblanza e creación; Lingua; Historia, cultura e sociedade. 533-550. Universidade de Santiago de Compostela: Servizo de Publicacións.

Martins, Ana M. 2001. On the origin of the Portuguese inflected infinitive: A new perspective on an enduring debate. En Laurel J. Brinton (ed.), Historical linguistics 1999. Selected papers from the 14th conference on historical linguistics. 207-222. Amsterdam/Philadelphia: John Benjamins. https://doi.org/10.1075/cilt.215.15mar

Moreno, Juan Carlos. 1985. O infinitivo flexionado em galego e em húngaro: um estudo contrastivo. Agália 4, 457-462.

Noonan, Michael. 2007. Complementation. En Timothy Shopen (ed.), Language typology and syntactic description, vol. 2. Complex constructions. 2ª edn. 52-150. Cambridge: Cambridge University Press. https://doi.org/10.1017/CBO9780511619434.002

Parafita Couto, María del Carmen. 2004. Agreement and Focus in Galician Inflected Infinitives. Kansas working papers in linguistics 27, 66-91. https://doi.org/10.17161/KWPL.1808.1244

R: A language and environment for statistical computing. R Foundation for Statistical Computing, Vienna, Austria. http://www.R-project.org/ (18/06/2019).

Raposo, Eduardo. 1987. Case theory and the Infl-to-Comp: The inflected infinitive in European Portuguese. Linguistic inquiry 18, 85-109.

Rivas, Javier, Esther Brown & Mayra Cortés-Torres. 2018. Variable subject pronominal expression in non-finite clauses: implications for variant patterns and emergent contexts. Lingua 215, 27-39. https://doi.org/10.1016/j.lingua.2018.09.004

Rohdenburg, Günter. 1995. On the replacement of finite complement clauses by infinitives in English, English studies 76/4, 367-388. https://doi.org/10.1080/00138389508598980

Rohdenburg, Günter. 1996. Cognitive complexity and increased grammatical explicitness in English. Cognitive linguistics 7/2, 149-182. https://doi.org/10.1515/cogl.1996.7.2.149

Rohdenburg, Günter. 2020. The complexity principle at work with rival prepositions. English language and linguistics. https://doi.org/10.1017/S1360674319000327

Sankoff, David. 1988. Sociolinguistics and syntactic variation. En Frederick Newmeyer (ed.), Linguistics: The Cambridge survey, volume 4. Language: The socio-cultural context. 140-161. Cambridge: Cambridge University Press. https://doi.org/10.1017/CBO9780511620577.009

Scida, Emily. 2004. The inflected infinitive in Romance languages. Nova York: Routledge Taylor & Francis Group. https://doi.org/10.4324/9780203488768

Schulte, Kim. 2007. Prepositional infinitives in Romance. A usage-based approach to syntactic change. New York: Peter Lang.

Schulte, Kim. 2018. On the position of overt subjects in infinitival clauses in Spanish and Portuguese. Pragmatic, semantic and frequency-based motivations. En Miriam Bouzouita, Ioanna Sitaridou & Enrique Pato (eds.), Studies in Historical Ibero-Romance Morpho-Syntax. 173-194. Amsterdam / Philadelpia: John Benjamins. https://doi.org/10.1075/ihll.16.08sch

Sheehan, Michelle. 2018. Control of inflected infinitives in European Portuguese. En Anabella Gonçalves & Ana Lúcia Santos (eds.), Complement clauses in Portuguese: Syntax and acquisition. 29-58. Amsterdam: John Benjamins. https://doi.org/10.1075/ihll.17.02she

Sheehan, Michelle, Maretin Schäfer & Maria Carmen Parafita Couto. 2019. Crowdsourcing and Minority Languages: The Case of Galician Inflected Infinitives. Frontiers in Psychology 10, 1157. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2019.01157

Soares da Silva, Augusto. 2008. The Portuguese inflected infinitive and its conceptual basis. En Barbara Lewandowksa-Tomaszczyk (ed.), Asymmetric events. 227-243. Amsterdam / Philadelphia: John Benjamins. https://doi.org/10.1075/celcr.11.15sil

Tagliamonte, Sali A. 2012. Variationist sociolinguistics. Change, observation, interpretation. Malden, MA / Oxford: Wiley-Blackwell.

Thompson, Sandra. 1985. Grammar and written discourse: Initial vs. final purpose clauses in English. Text 5/1-2, 55-84. https://doi.org/10.1515/text.1.1985.5.1-2.55

Traugott, Elizabeth C. 1992. Syntax. En Richard Hogg (ed.), The Cambridge history of the English language, vol. 1. The beginnings to 1066. 168-289. Cambridge: Cambridge Univ. Press. https://doi.org/10.1017/CHOL9780521264747.005

Traugott, Elizabeth C. & Richard B. Dasher. 2002. Regularity in semantic change. Cambridge: Cambridge University Press. https://doi.org/10.1017/CBO9780511486500

Vanderschueren, Clara. 2013. Infinitivo y sujeto en portugués y español. Un estudio empírico de los infinitivos adverbiales con sujeto explícito. Berlin / Boston: Walter de Gruyter. https://doi.org/10.1515/9783110307733

Vanderschueren, Clara & Kevin Diependaele. 2013. The Portuguese inflected infinitive: An empirical approach. Corpus linguistics and linguistic theory 9/1, 161-186. https://doi.org/10.1515/cllt-2013-0013

Vanderschueren, Clara & Ludovic De Cuypere. 2014. The inflected/non-inflected infinitive alternation in Portuguese adverbial clauses. A corpus analysis. Language sciences 41, 153-174. https://doi.org/10.1016/j.langsci.2013.08.016

Vázquez Diéguez, Ignacio. 2012. O infinitivo (conxugado) galego e portugués e a súas correspondencias en español. Estudos de lingüística galega 4, 107-130.

Verstraete, Jean-Christophe. 2004. Initial and final position for adverbial clauses in English: the constructional basis of the discursive and syntactic differences. Linguistics 42/4, 819-853. https://doi.org/10.1515/ling.2004.027

Vesterinen, Rainer. 2011. A cognitive approach to adverbial subordination in European Portuguese: The infinitive, the clitic pronoun se and finite verb forms. Newcastle upon Tyne: Cambridge Scholars Publishing.

Walker, James. 2010. Variation in linguistic systems. London: Routledge.

Wireback, Kenneth J. 1994. The origin of the Portuguese inflected infinitive. Hispania 77/3, 544-552. https://doi.org/10.2307/344992