Eu às vezes digo com as letras e outras vezes digo sem as letras, porque eu sei escrever. Evolución de trazos dialectais portugueses no século XX
Barra lateral del artículo
Contenido principal del artículo
Resumen
Examínanse os cambios na distribución xeográfica e na frecuencia de uso que sufriron durante a segunda metade do s. XX cinco fenómenos dialectais do portugués europeo empregados para definir a Nova proposta de classificação dos dialectos portugueses de Lindley Cintra:
1. Ausencia / presenza de distinción fonolóxica entre /b/ e /v/.
2. Realización apical / predorsodental do fonema fricativo alveolar.
3. Conservación / redución do fonema africado postalveolar xordo [tʃ].
4. Conservación / redución do ditongo ou, realizado foneticamente como [ou̯] ou [au̯]
5. Conservación / redución do ditongo ei, realizado maioritariamente como [ei̯] / [ɐi̯].
Analizouse cuantitativamente un extenso corpus de máis de 100.000 respostas contidas nos cuestionarios inéditos dos dous grandes atlas lingüísticos que describiron Portugal: o Atlas Lingüístico de la Península Ibérica (ALPI) que explorou o territorio luso en 1936 e 1953-1954, e o Atlas Lingüístico-Etnográfico de Portugal e da Galiza (ALEPG), realizado tamén en dúas quendas, 1973-1984 e 1988-1997. O exame cuantitativo (e comparativo) das dúas fontes permitiu afinar a delimitación xeográfica de cada fenómeno en cada época e obter resultados moito máis informativos sobre a súa vitalidade ca os transmitidos pola dialectoloxía clásica. En xeral, ponse de manifesto un forte retroceso dos marcadores dialectais nas últimas décadas, especialmente no que respecta a trazos como a realización africada, moi mal considerada entre a comunidade lingüística. Tamén se pode ver ás claras que as clasificacións dialectais tradicionais, amplamente utilizadas aínda hoxe, non sempre describen a situación real da lingua.
Palabras clave:
Citado por
Detalles del artículo
Referencias
Boléo, Manuel de Paiva (1951): “Dialectologia e história da língua. Isoglossas portuguesas”, Boletim de Filologia 12, 1–44 [republicado en Estudos de linguística portuguesa e románica, vol. I. Coimbra: Universidade de Coimbra, 1974, 185-250]
Cintra, Luís F. Lindley (1964-1971): “Nova proposta de classificação dos dialectos galego-portugueses”, Boletim de filologia 23, 81-116.
Martins, Ana Maria / Luísa Segura / Amália Andrade (2003): “Fragmentos: De uma reflexão sobre o conhecimento à manipulação dramática da prosódia”, en R. Caprini (ed.), Parole romanze. Scritti per Michel Contini. Alessandria: Edizioni dell’Orso, 243-258.
Pedrazuela Fuentes, Mario (2005): “Nuevos documentos para la historia del ‘ALPI’”, Revista de filología española LXXXV(2), 271-293.
Ricós Vidal, Amparo (2007): “España, Portugal y el ‘ALPI’. Notas para una historia inacabada“, en Ángel Marcos de Dios (ed.), Aula Ibérica: Actas de los congresos de Évora y Salamanca (2006-2007). Salamanca: Universidad de Salamanca, 183-194.
Saramago, J. (2006): “O Atlas Lingüístico-Etnográfico de Portugal e da Galiza (ALEPG)”, Estudis romànics XXVIII, 281-298.
Artículos más leídos del mismo autor/a(s)
- Xosé Afonso Álvarez Pérez, Benavente Jareño, Pedro / Xesús Ferro Ruibal (2010): O libro da vaca. Monografía etnolingüística do gando vacún. Santiago de Compostela: Centro Ramón Piñeiro para a Investigación en Humanidades, Xunta de Galicia, 1637 pp. + CD-ROM , Estudos de Lingüística Galega: Vol. 4 (2012)