Contido principal do artigo

Iolanda Galanes
Universidade de Vigo
España
Vol 7 (2015), Pescuda
DOI https://doi.org/10.15304/elg.7.2534
Recibido: 02-05-2015 Aceptado: 06-07-2015 Publicado: 08-07-2015
Copyright Como citar

Resumo

A elaboración de repertorios terminográficos que inclúen o galego como lingua de traballo experimentou desde 1980 un notable desenvolvemento. A produción terminográfica galega recente, xerada ao abeiro do proceso de normalización lingüística, foi obxecto de análise en publicacións nas que se relaciona coa planificación lingüística (p.e. Rodríguez Río 1996, Galanes 2003). Pola súa banda, na disciplina terminolóxica producíronse relevantes cambios teóricos (sobre todo a partir de Cabré 1999a), que incorporan a visión social e comunicativa ao tratamento da unidade terminolóxica. Estas innovacións teñen reflexo nas aplicacións terminográficas, especialmente no referido a plasmar as relacións entre denominación e concepto (sinonimia, polisemia etc.), así como á variación denominativa e conceptual e á selección das fontes de extracción da terminoloxía (baseadas agora en corpus).


Nesta situación, entendemos necesario actualizar a análise sobre a terminografía galega, desde a nova perspectiva comunicativa e co obxecto da mediación interlingüística, incidindo na calidade dos dicionarios. Para iso deseñamos un sistema de avaliación con base nos indicadores internacionais (Pointer 1995), nas metodoloxías de base comunicativa e nas máis recentes normas internacionais (ISO) sobre traballo terminográfico. Os resultados desta avaliación revelan conclusións que servirán para orientar o deseño de futuros traballos terminográficos.

Citado por

Detalles do artigo

Citas

Alcina, Amparo (2009): “Metodología y tecnologías para la elaboración de diccionarios terminológicos onomasiológicos”, en Amparo Alcina / Esperanza Valero / Elena Rambla (eds.), Terminología y sociedad del conocimiento. Berna: Peter Lang, 33-5. http://tecnolettra.uji.es/pubs/alcina_09_terminologia&sociedaddelconocimiento.pdf (consulta: 20/02/2015).

Auger, Pierre / Louis-Jean Rousseau (1984): Metodologia de la recerca terminológica. Barcelona: Departament de Cultura, Generalitat de Catalunya (tradución e adaptación de Teresa Cabré).

Arntz, Reiner / Heribert Picht (1995): Introducción a la terminología. Madrid: Fundación Germán Sánchez Ruipérez. Pirámide (Traducción a español da obra de 1989 Einführung in die Terminologiearbeit, Hildesheim: Georg Olms).

Cabré, M. Teresa (1992): La Terminologia. La teoria, els mètodes, les aplicacions. Barcelona: Empúries.

Cabré, María Teresa (1998/1999): “À propos de la notion de qualité en terminologie”, La banque des mots. Numéro spécial 8. Qualité et terminologie, 7-34 (citamos pola versión en catalán “Sobre la noció de qualitat en terminologia”, en María Teresa Cabré, La terminología. Representación y comunicación. Barcelona: Institut Universitari de Lingüística Aplicada, 271-293).

Cabré, María Teresa (1999a): La terminología. Representación y comunicación. Barcelona: Institut Universitari de Lingüística Aplicada.

Cabré, M. Teresa (1999b): “Fuentes de información terminológica para el traductor”, en María Pinto / José Antonio Cordón, Técnicas documentales aplicadas a la traducción. Madrid: Síntesis, 19-39.

Cabré, María Teresa (2000): “El traductor y la terminología: necesidad y compromiso”, Panacea 1:2, 2-3

Cabré, María Teresa (2004): “La terminología en la traducción especializada”, en Consuelo Gonzalo García / Valentín García Yebra (eds.), Manual de documentación y terminología para la traducción especializada. Madrid: Arco Libros, 89-122 (Colección Instrumenta Bibliológica).

Cabré, María Teresa (2005): “La Terminología, una disciplina en evolución: pasado, presente y algunos elementos de futuro”, Debate terminológico 1. http://seer.ufrgs.br/index.php/riterm/article/view/21286 (consulta: 20/02/2015).

Cabré, Teresa / Carles Tebé (2005): “El trabajo terminológico multilingüe de enriquecimiento lingüístico: una propuesta metodológica”, Revista Española de Lingüística Aplicada 19, 21-24. http://dialnet.unirioja.es/ejemplar/134676.

Freixa, Judith / Irina Kostina / Teresa Cabré (2002): “La variación terminológica en las aplicaciones terminográficas”, en Actas del VIII Simposio Iberoamericano de Terminología. Cartagena de Indias: Riterm. http://www.ufrgs.br/riterm/esp/simposios_anteriores_2002.html(consulta: 20/02/2015).

Fuertes-Olivera, Pedro A. (2012): “La elaboración de diccionarios especializados para el traductor: Teoría y práctica”, Revista de Lexicografía XVIII, 7-23. http://ruc.udc.es/bitstream/2183/12129/1/RL_18_2012_art_1.pdf (consulta: 20/02/2015).

Galanes Santos, Iolanda (2003): “A terminoloxía en Galicia”, en Henrique Monteagudo / Xoan Bouzada (dirs.), O proceso de normalización do idioma galego. Elaboración e difusión da lingua, vol. III. Santiago de Compostela: Consello da Cultura Galega, 229-288.

Galanes Santos, Iolanda (2006): “Panorama da terminoloxía en Galicia: orientacións, infraestrutura e recursos. Historia da (re)elaboración do corpus da lingua”, en Servizo de Normalización Lingüística da UDC, Lingua e investigación. II Xornadas sobre lingua e usos. A Coruña: Universidade da Coruña, 109-134.

Gómez Clemente, Xosé María / Xavier Gómez Guinovart / Andrea González Pereira / Verónica Taboada Lorenzo (2013): “Sinonimia e rexistros na construción do WordNet do galego”, Estudos de lingüística galega 5, 27-42.

Gómez González-Jover, Adelina (2006): Terminología, lenguajes profesionales y mediación interlingüística. Aplicación metodológica al léxico especializado del sector industrial del calzado y de las industrias afines. Alacant: Universidade de Alacant (tese de doutoramento). http://rua.ua.es/dspace/handle/10045/760 (consulta: 08 /01/2015).

ISO 9000:2005: Quality management systems. Fundamentals and vocabulary.

ISO 704:2009: Travail terminologique- Principes et méthodes.

Martínez de Sousa, José (2004): “La lexicografía especializada del español actual”, en Actas del Congreso Técnicas Documentales Aplicadas a la Traducción Especializada. Madrid: Fundación Duques de Soria, 173-190.

Mayoral Asensio, Roberto (1999): “La traducción especializada como operación de documentación”, Sendebar 8/9, 137-154.

Montero Martínez, Silvia et al. (20112): Terminología para traductores e intérpretes. Granada: Ediciones Tragacanto.

Pavel, Silvia / Diane Nolet (2001): Précis de terminologie. Otawa: Bureau de la traduction. http://www.bt-tb.tpsgc-pwgsc.gc.ca/btb.php?lang=-fra&cont=692 (consulta: 08/01/2015).

Pozzi, María (2003): “ISO 704 e ISO 1087-1: dos normas del ISO/TC37 en conflicto”, en Margarida Correia (org.), Terminologia e Indústrias da Língua, Actas do VII Simpósio Ibero-Americano de Terminologia. Lisboa: ILTEC.

Roche, Christophe (2008): “Le terme et le concept: fondements d’une ontoterminologie”, en Christophe Roche (ed.), Proceedings from the first TOTh conference 2007, Terminologie & Ontologie : Théories et applications. Annecy: Institut Porphyre, 1-22. http://www.porphyre.org/toth/files/actes/TOTh2007_actes.pdf (consulta: 08/01/ 2015).

Rodríguez Río, Xusto (1996): “Os traballos terminolóxicos en lingua galega: unha aproximación á súa situación e ás súas necesidades”, Cadernos de Lingua 13, 35-74.

Rodríguez Río, Xusto A. (2003): Metodoloxía do traballo terminográfico puntual en lingua galega. Santiago de Compostela: Consello da Cultura Galega.

Rodríguez Río, Xusto (2006): “A modernización terminolóxica e o uso do galego en contextos científico-técnicos: o papel das universidades”, en Servizo de Normalización Lingüística da UDC, Lingua e investigación. II Xornadas sobre lingua e usos. A Coruña: Universidade da Coruña, 25-40.

Rondeau, Guy (19842): Introduction à la terminologie. Chicoutimi: Gaëtan Morin.

Silva, Raquel Alves (2014): Gestão de Terminologia pela Qualidade. Processos de validação. Lisboa: Universidade Nova de Lisboa (tese de doutoramento inédita).

Vargas Sierra, Chelo (2007): “El léxico especializado y las ontologías”, en Enrique Alcaraz Varó et al. (eds.), Las lenguas profesionales y académicas. Barcelona: Ariel Lenguas, 41-52.

Wüster, Eugene (1967): The Machine Tool. Londres: Technical Press.


Obra terminográfica galega citada

Administración da Seguridade Social (2006): Glosario de termos da Seguridade Social. http://www.seg-social.es/Internet_3/Glosario/index (consulta: 20/02/2015).

ALTE (2008): Glosario de termos para a avaliación de linguas. Santiago de Compostela: Xunta de Galicia (tradución de Cristina Suárez e Lucía Loureiro).

Antelo Suárez, Elisardo / Xusto A. Rodríguez Río (2012): Termos esenciais de arquitectura de computadores: (galego-español-inglés). Santiago de Compostela: SNL USC. https://www.usc.es/gl/servizos/snl/terminoloxia/andel-term_SNL.html (consulta: 20/02/2015).

Baldomir Cabanas, Xohán Xavier (2010): Breve dicionario galego de termos teatrais. Noia: Toxosoutos.

Bermejo, M.R / A.M. González-Noya / M. Vázquez (2006): O nome e os símbolos dos elementos químicos. Santiago de Compostela: Xunta de Galicia, CRPIH. http://www.cirp.es/w3/publicacions/pub-0218.html (consulta: 20/02/2015).

Buono, Benedict / María Consuelo de Frutos Martínez / Javier Gutiérrez Carou (2011): Vocabulario galego-italiano: gastronomía. Santiago de Compostela: Universidade de Santiago de Compostela.

Camafeita Longa, Olga M. (2010): Diccionario da música popular en Galicia. Cangas: Edicións Morgante.

Caride Gómez, José Antonio / J. Felipe Trillo Alonso (dirs.) (2010): Dicionario galego de pedagoxía. Vigo: Galaxia.

Carril Vázquez, Xosé Manuel et al. (2010): “Glosario elemental plurilingüe de relacións laborais (galego-castelán-inglés-francés)”, Anuario da Facultade de Ciencias do Traballo 1, 387-482. http://www.udc.es/snl/terminoloxia/rrll_plurilingue.pdf (consulta: 20/02/2015).

Colexio Oficial de Enxeñeiros de Telecomunicación de Galicia / Asociación de Enxeñeiros de Telecomunicación de Galicia (2009): Dicionario galego das TIC: DIGATIC. http://www.digatic.com (consulta: 20/02/2015).

Consello da Cultura Galega (2006): Incendios forestais: glosario. http://www.consellodacultura.org/mediateca/extras/incendios_1.pdf (consulta: 20/02/2015).

Cruz Mundet, José Ramón (2011): Diccionario de archivística (con equivalencias en inglés, francés, alemán, portugués, catalán, euskera y gallego). Madrid: Alianza.

Dans Álvarez de Sotomayor, Lucía / Yolanda Maneiro Vázquez / Inés Veiga Mateo (2010): Dicionario galego de recursos humanos. Santiago de Compostela: Xunta de Galicia. http://www.cirp.es/w3/publicacions/pub-0307.html (consulta: 05/04/2015).

Daviña Facal, Luís (2000-): Diccionario das ciencias da natureza e da saúde. A Coruña: Deputación Provincial da Coruña. Vol. I e II.

De Gregorio Fernández, Emilio / Armando Sendín Domínguez (2010): Dicionario de arte. Vigo: Xerais.

Dirección Xeral de Relacións Parlamentarias (2008): Glosario de termos parlamentarios. http://cpapx.xunta.es/institucionais-glosario-de-termosparlamentarios (consulta: 04/04/2015).

Fagúndez Díaz, Teresa et al. (2008): Dicionario Galego de Construción Naval. Santiago de Compostela: Colegio Oficial de Ingenieros Navales y Oceánicos (Delegación en Galicia) / Consellería de Presidencia, Administracións Públicas e Xustiza / Xunta de Galicia. http://dicionarionavalgalego.ingenierosnavales.com/ (consulta: 20/02/2015).

Fundación para o Fomento da Calidade Industrial e Desenvolvemento Tecnolóxico de Galicia (coord.) (2010): Galeg@ vende II. Santiago de Compostela: Consellaría de Innovación e Industria/ Dirección Xeral de Comercio. http://portaldocomerciante.xunta.es/index.php/gl/biblio/7 (consulta: 20/02/2015).

Gabinete Técnico de Saúde Laboral (2008): Glosario de termos de prevención, saúde e ambiente laboráis. Santiago de Compostela: Confederación Intersindical Galega. http://www.cigsaudelaboral.org/files/descargas/glosario%20formato%20web.pdf (consulta: 03/02/2015).

Giménez Fernández, Eduardo Luis et al. (2005): Vocabulario de economía. Vigo: Universidade de Vigo. http://anl.uvigo.es/UserFiles/File/glosarios/Vocabulario_de_economia.pdf (consulta: 20/02/2015).

Gómez Guinovart, Xavier et al. (2014): Léxico panlatino dos biocarburantes (français-català-españolgalego-italiano-português-româna-english). Otawa: Bureau de la Traduction / Rede Panlatina de Terminoloxía. http://www.bt-tb.tpsgcpwgsc.gc.ca/btb.php?lang=fra&cont=g_2097 (consulta: 20/02/2015).

Gómez Márquez, Jaime / Ana Viñas Díaz / Manuel González González (coord.) (2011): Dicionario de bioloxía: galego-castelán-inglés. Santiago de Compostela: Xunta de Galicia. http://www.cirp.es/w3/publicacions/pub-0301.html (consulta: 25/04/2015).

González Piñeiro, María Isabel (2013): Glosario de Arte para Bacharelato (castelán-galego). Cangas do Morrazo: Edicións Morgante.

Institut Universitari de Lingüística Aplicada (2008): Vocabulario multilingüe de economía -inglés, castelán, catalán, galego, vasco. Barcelona: IULA / Universidade Pompeu Fabra. http://ricoterm.iula.upf.edu/docums/vocecon/gal/ (consulta: 18/03/2015).

Instituto Galego de Estatística (2010): Vocabulario estatístico. Santiago de Compostela: IGE. http://www.ige.eu/web/mostrar_paxina.jsp?paxina=003006&idioma=gl (consulta: 20/02/2015).

Lahuerta Mouriño, Fernando et al. (2002): Vocabulario multilingüe de acuicultura. Santiago de Compostela: Xunta de Galicia-Consellería de Educación e Ordenación Universitaria / Centro Ramón Piñeiro para a Investigación en Humanidades. http://www.cirp.es/pls/bdox/inv.pub_detalle2?p_id=91 (consulta: 20/02/2015).

Martínez García, Pilar / Xusto A. Rodríguez Río (coord.) (2014): Termos esenciais de administración electrónica (galego-español-francés-inglés-catalán). Santiago de Compostela: Universidade de Santiago de Compostela. http://www.usc.es/gl/servizos/snl/terminoloxia/descargas/administracion-electronica.pdf (consulta: 05/04/2015).

Méndez López, Iván (2009): Profesionaliza a túa lingua: podoloxía. A Coruña: Universidade da Coruña. http://www.udc.es/snl/terminoloxia/Podoloxia.pdf (consulta: 05/04/2015).

Porta, Jaume (dir.) (2014): Dicionario multilingüe da ciencia do solo -GLOSECS- (español-catalán-galego-portugués-inglés-francés). Barcelona: Institut d’Estudis Catalans. DOI: 10.2436/10.2000.40.1 http://cit.iec.cat/DMCSG/default.asp?opcio=0 (consulta: 20/02/2015).

Portos de Galicia (2006): Glosario de termos. http://www.cptopt.xunta.es/portal/cidadan/lang/gl/pid/378 (consulta: 14/01/2015).

Reyes Oliveros, Francisco / Constantino García Gonzalez (dir.) (2002): Diccionario galego de termos médicos. Santiago de Compostela: Consellería de Educación e Ordenación Universitaria / Dirección Xeral de Política Lingüística. http://www.xunta.es/linguagalega/arquivos/diccmedico.pdf (consulta: 14/01/2015).

Rodríguez Río, Xusto A. (coord.) (2012): Vocabulario forestal (galego-español-inglés). Santiago de Compostela: Universidade de Santiago de Compostela. https://www.usc.es/export/sites/default/gl/servizos/snl/terminoloxia/descargas/forestal.pdf (consulta: 13/04/2015).

Rodríguez Río, Xusto A. (coord.) (2008): Vocabulario de medicina: (galego-español-inglés-portugués). Santiago de Compostela: Universidade de Santiago de Compostela. https://www.usc.es/export/sites/default/gl/servizos/snl/terminoloxia/descargas/medicina.pdf (consulta: 13/04/2015).

Souto García, María Belén (2002): Vocabulario das artes gráficas, obradoiro de encadernación. Vigo: Universidade de Vigo. http://anl.uvigo.es/UserFiles/File/glosarios/Vocabulario_das_artes_graficas._Obradoiro_de_encadernacion.pdf (consulta: 13/04/2015).

Varela Castro, Luciano / Xosé Xoán Barreiro Prado (coords.) (2011): Dicionario xurídico galego. Santiago de Compostela: Xunta de Galicia / Secretaría Xeral de Política Lingüística. Vigo: Xerais