Contido principal do artigo

Rita Gonçalves
Centro de Linguística da Universidade de Lisboa
Portugal
Vol 7 (2015), Pescuda
DOI https://doi.org/10.15304/elg.7.2337
Recibido: 15-01-2015 Aceptado: 26-05-2015 Publicado: 27-05-2015
Copyright Como citar

Resumo

Este artigo analiza a expresión do argumento dativo nas linguas románicas, particularmente no portugués europeo (PE) e no español. Moitos autores teñen proposto que nestas linguas as construcións con (redobro do) clítico, paralelamente ás construcións sen clítico, mostran as mesmas propiedades que a construción de dobre obxecto (CDO) e a construción ditransitiva preposicional (CDP) do inglés, respectivamente (e.g. Masullo 1992, Demonte 1994, 1995, Romero 1997, Cuervo 2003, Morais 2006, 2012). Outros, como Pineda (2013), defenden que a única estratexia dispoñible nas linguas románicas para expresar o argumento dativo é a CDO. Argumentaremos contra estas dúas propostas, amosando que as razóns esgrimidas na literatura a favor da existencia de CDO nas linguas románicas, esencialmente asimetrías na relación de c-comando, pasivización, redobro do clítico, así como restricións léxico-semánticas, poden paradoxalmente ser empregadas a favor de que o PE e o español só presentan unha CDP. Do mesmo xeito, rexeitaremos as análises do dativo como un argumento aplicado, á semellanza de Pylkkänen (2002). Proporemos tamén que unha comparación debe considerar a distinción entre unha CDP introducida por unha preposición funcional e unha CDP introducida por unha preposición direccional. Realmente, a CDP do portugués é semellante (unicamente) á que ocorre no inglés con core dative verbs, tales como dar: nas dúas linguas, a preposición a/to funciona como un marcador de Caso (e.g. Larson 1988; Rappaport-Hovav & Levin 2008).

Citado por

Detalles do artigo

Citas

Anagnostopoulou, Elena (2003): The Syntax of Ditransitives: Evidence from Clitics. Berlin/New York: Mouton de Gruyter.

Anagnostopoulou, Elena (2005): “Cross-linguistic and cross-categorial variation of datives”, in Melita Stavrou / Arhonto Terzi (eds.), Advances in Greek Generative Syntax. John Benjamins: Amsterdam/Philadelphia, 61-126. http://dx.doi.org/10.1075/la.76.05ana

Baker, Mark (1988): Incorporation: A Theory of Grammatical Function Changing. Chicago: University of Chicago Press.

Barss, Andrew / Howard Lasnik (1986): “A note on anaphora and double objects”, Linguistic Inquiry 17, 347-354. http://dx.doi.org/10.1007/978-94-009-2542-7_8

Belletti, Adriana / Ur Shlonsky (1995): “The order of verbal complements: a comparative study”, Natural Language and Linguistic Theory 13, 489-526.

Belloro, Valeria A. (2007): Spanish Clitic Doubling: a Study of the Syntax-Pragmatics Interface. Phd. Diss., State University of New York at Buffalo.

Bleam, Tonia (2003): “Properties of the double object construction in Spanish”, in Rafael Núñez-Cedeño, Luis López & Richard Cameron (eds.), A Romance perspective on language knowledge and use. Amsterdam: John Benjamins, 233-252. http://dx.doi.org/10.1075/cilt.238.19ble

Bresnan, Joan / Lioba Moshi (1990): “Object asymmetries in comparative Bantu syntax”, Linguistic Inquiry 21, 147-185.

Brito, Ana Maria (2008): “Grammar variation in the expression of verb arguments: the case of the Portuguese Indirect Object”, Phrasis 2, 31-58.

Brito, Ana Maria (2010): “Do European Portuguese and Spanish have the double object construction?”, EGG5. V Encuentro de Gramática Generativa. Neuquén: EDUCO, Editorial Universitaria del Comahue, 81-114.

Brito, Ana Maria (2014): “As construções ditransitivas revisitadas – alternância dativa em PE?”, in António Moreno et al. (eds), Textos Selecionados: XXIX Encontro Nacional da APL. Coimbra: APL, 103-119.

Brito, Ana Maria (2015): “Two base generated structures for ditransitives in European Portuguese”, in António Simões et al. (eds.), Linguística, informática e tradução: mundos que se cruzam, Oslo Studies in Language 7 (1), 337-357.

Cuervo, María Cristina (2003): Datives at large. PhD Diss., MIT.

Demonte, Violeta (1994): “Datives in Spanish”, University of Venice Working Papers in Linguistics 4 (1), 71-96.

Demonte, Violeta (1995): “Dative alternation in Spanish”, Probus 7, 5-30. http://dx.doi.org/10.1515/prbs.1995.7.1.5

Diaconescu, Constanta Rodica / María Luisa Rivero (2007): “An applicative analysis of double object constructions in Romanian”, Probus 19 (2), 209-233. http://dx.doi.org/10.1515/probus.2007.007

Duarte, Inês (1987): A construção de topicalização na gramática do português: regência, ligação e condições sobre movimento. PhD. Diss, Universidade de Lisboa.

Duarte, Inês (2003): “Relações gramaticais, esquemas relacionais e ordem de palavras”, in Maria Helena Mira Mateus et al. (eds.), Gramática da Língua Portuguesa. Lisboa: Caminho, 275-321.

Duarte, Inês (2013): “Construções ativas, passivas, incoativas e médicas”, in Eduardo B. Paiva Raposo et al. (eds.), Gramática do Português. Lisboa: Fundação Calouste Gulbenkian, 429-458.

Fournier, David H. (2010): La structure du prédicat verbal: une étude de la construction à double objet en français. PhD Diss, University of Toronto.

Giorgi, Alessandra / Giuseppe Longobardi (1991): The syntax of noun phrases: configuration, parameters and empty categories. Cambridge: Cambridge University Press.

Gonçalves, Perpétua (1990): A construção de uma gramática do português de Moçambique: Aspectos da estrutura argumental dos verbos. PhD Diss. Universidade de Lisboa.

Gonçalves, Perpétua (2002): “The role of ambiguity in second language change: the case of Mozambique African Portuguese”, Second Language Research 18 (4), 325-347. http://dx.doi.org/10.1191/0267658302sr209oa

Green, Georgia M. (1974). Semantics and Syntactic Regularity. Bloomington: Indiana University Press.

Harley, Heidi. (2002): “Possession and the double object construction”, Linguistic Variation Yearbook 2, 31-70. http://dx.doi.org/10.1075/livy.2.04har

Jackendoff, Ray S. (1990): Semantic structures. Cambridge/MA: MIT Press.

Jaeggli, Osvaldo (1982): Topics in Romance Syntax. Dordrecht: Foris.

Kayne, Richard (1975): French Syntax: The Transformational Cycle. Cambridge: MIT Press.

Kayne, Richard (1984): Connectedness and binary branching. Dordrecht: Foris.

Krifka, Manfred (1999): “Manner in dative alternation”, in Sonya Bird et al. (eds.), WCCFL 18. Proceedings of the 18th West Coast Conference on Formal Linguistics. Somerville, MA: Cascadilla Press, 260-271.

Krifka, Manfred (2004): “Semantic and pragmatic conditions for the dative alternation”, Korean Journal of English Language and Linguistics 4, 1-32.

Larson, Richard (1988): “On the double object construction”, Linguistic Inquiry 19, 335-391.

Levinson, Lisa (2005): “‘To’ in two places in dative alternation”, in Sudha Arunachalam et al. (eds), The 28th Annual Penn Linguistics Colloquium. Philadelphia: University of Pennsylvannia, 155-168.

Masullo, P. J. (1992). Incorporation and case theory in Spanish: a cross-linguistic perspective. Diss, University of Washington.

Mateus, Maria Helena Mira et al. (2003): Gramática da Língua Portuguesa. Lisboa: Caminho.

Miguel, Matilde / Anabela Gonçalves / Inês Duarte (2011): “Dativos não argumentais em português”, in Armanda Costa / Pilar Barbosa / Isabel Falé (orgs.), Textos Seleccionados, XXVI Encontro da Associação Portuguesa de Lingüística. Lisboa: APL, 388-400.

Morais, Maria Aparecida / Heloisa Maria Lima-Salles (2010): “Parametric change in the grammatical encoding of indirect objects in Brazilian Portuguese”, Probus 22 (2), 181-209. http://dx.doi.org/10.1515/prbs.2010.007

Morais, Maria Aparecida / Rosane Berlinck (2007): “Eu disse pra ele ou disse-lhe a ele: a expressão do dativo nas variedades brasileira e europeia do português”, in Ataliba Castilho et al. (eds.), Descrição, história e aquisição do português brasileiro. Campinas/SP: Pontes/FAPESP, 61-74.

Morais, Maria Aparecida (2006): “Argumentos dativos: um cenário para o núcleo aplicativo no português europeu”, ABRALIN 5 (1-2), 239-266.

Morais, Maria Aparecida (2012): “Sentenças bitransitivas e objeto indireto no português brasileiro”, Linha de Água 25 (2), 25-50.

Oehrle, Richard (1977): “Review of Georgia M. Green: Semantics and syntactic regularity”, Language 53, 198-208.

Ormazabal, Javier / Juan Romero (2010a): “The derivation of dative alternations”, in Maia Duguine / Susana Huidobro / Nerea Madariaga (eds), Argument Structure and Syntactic Relations from a Crosslinguistic Perspective. Amsterdam/ Philadelphia: John Benjamins. http://dx.doi.org/10.1075/la.158.13orm

Ormazabal, Javier / Juan Romero (2010b): “Ditransitive Predicates, Argument Structure and Selectional Properties of Vs and Ps”. Minimalist and Interfaces, IV Workshop “Sintaxe Gerativa do Português Brasileiro na Entrada do Século XXI”. Universidade de São Paulo. Unpublished presentation.

Pineda, Anna (2013): “Romance double object constructions and transitivity alternations”, in Enrico Boone / Martin Kohlberger / Maartje Schulpen (eds.), Proceedings of ConSOLE XX. Leiden: Universitet Leiden, 185-211.

Pinker, Steven (1989): Learnability and cognition: The acquisition of argument structure. Cambridge/ MA: MIT Press.

Pylkkänen, Liina (2002). Introducing Arguments. PhD Diss, MIT: Cambridge.

Rappaport Hovav, Malka / Beth Levin (2008): “The English dative alternation: The case for verb sensivity”, Journal of Linguistics 44, 129-167. http://dx.doi.org/10.1017/s0022226707004975

Romero, Juan (1997): Construcciones de doble objeto y gramática universal. Diss, Universidad Autónoma de Madrid.

Suñer, Margarita (1988): “The Role of Agreement in Clitic-Doubled constructions”, Natural language and Linguistic Theory 6, 391-434. http://dx.doi.org/10.1007/bf00133904

Wollford, Ellen (1993): “Animacy hierarchy effects on object agreement”, in Paul Kotey (ed), New Dimensions in African Linguistics and Languages. Florida: Africa World Press, 203-216.