Sobre o lugar do xénero na gramática do galego

Barra de artigos

PDF

Contido principal do artigo

Francisco Dubert García
Instituto da Lingua Galega, Universidade de Santiago de Compostela
España
Vol 2 (2010), Pescuda
Recibido: 11-11-2013 Aceptado: 11-11-2013
Copyright Como citar

Resumo

Neste traballo tentarei mostrar a natureza sintáctica do xénero nos substantivos galegos. O xénero en galego non é un morfema ou un tipo de significado, senón unha categoría morfosintáctica inherente, cuxa función é establecer estruturas de concordancia. Este feito introduce o xénero na representación sintáctica das palabras e fai necesario consideralo unha categoría flexiva. É certo que nalgúns substantivos coma neno ~ nena ou lobo ~ loba, que denotan seres animados, existe unha ligazón produtiva entre a información de xénero e a información conceptual de sexo, e que estas ligazóns poderían ser introducidas por procesos de formación de palabras derivativos; porén, eu defendo a postura de que estes feitos non afectan á natureza basicamente sintáctica e flexiva da categoría. Para poder soster esta posición, analizarei o comportamento do xénero nos denominados procesos de neutralización do xénero, e mostrarei que tal neutralización é semántica, non sintáctica nin flexiva.

Palabras chave

galego, flexión, xénero, neutralización

Detalles do artigo

Citas

Alarcos Llorach, Emilio (1994): Gramática de la lengua española. Madrid: Espasa Calpe.

Álvarez, Rosario / Xosé Luís Regueira / Henrique Monteagudo (1986): Gramática galega. Vigo: Galaxia.

Álvarez, Rosario / Xosé Xove (2002): Gramática da lingua galega. Vigo: Galaxia.

Ambadiang, Théophile (1999): “Capítulo 74. La flexión nominal. Género y número”, en Ignacio Bosque / Violeta Demonte (eds.) Gramática descriptiva de la lengua española. Volumen 3. Entre la oración y el discurso. Morfología. Madrid: Espasa Calpe, 4843-4913.

Anderson, Stephen R. (1988): “Morphological theory”, en Frederik J. Newmeyer (ed.) Linguistics: the Cambridge survey. Vol. 1. Linguistic theory: foundations. Cambridge: CUP, 146-191.

Anderson, Stephen R. (1992): A-morphous morphology. Cambridge: CUP.

Aronoff, Mark (1994): Morphology by itself. Stems and inflectional clases. Cambridge, Massachusetts: The MIT Press.

Beard, Robert (1987): “Morpheme order in a lexeme/morpheme-based morphology”, Lingua 72, 1-44.

Booj, Gert (1994): “Against split morphology”, en Yearbook of Morphology 1993, 27-50.

Bybee, Joan L. (1985): Morphology: a study of the relation between meaning and form. Amsterdam: John Benjamins.

Culicover, P. W. / Ray Jackendoff (2005): Simpler Syntax. Oxford: OUP.

Jackendoff, Ray (2002): Foundations of Language. Oxford: OUP.

Lagares, Xoán Carlos (2000): “Algunhas consideracións sobre o xénero gramatical e o sexismo lingüístico en galego”, Revista galega de filoloxía 1, 67-96.

Lagares, Xoán Carlos (2001): “O xénero gramatical: entre o léxico e a gramática”, en Xosé Luís Regueira / Alexandre Veiga (eds), Da gramática ó diccionario. Estudios de lingüística galega. Santiago de Compostela: USC, 173-183.

Lagares, Xoán Carlos (2003): O xénero gramatical en galego. A Coruña: UDC.

Machado, J. P. (1971): Dicionário etimológico da língua portuguesa. Lisboa: Livros Horizonte.

Matthews, Peter H. (1991): Morphology. Cambridge: CUP.

Roca, Iggy (2005): “La gramática y la biología en el género del español (1.ª parte)”, en Revista Española de Lingüística 35/1, 17-44.

Roca, Iggy (2006): “La gramática y la biología en el género del español (2.ª parte)”, en Revista Española de Lingüística 35/2, 397-432.

Stump, Gregory T. (1998): “Inflection”, en Andrew Spencer / Arnold Zwicky (eds.) The handbook of morphological theory. Oxford: Blackwell, 13-43.

Villalva, Alina (2000) Estruturas morfológicas. Unidades e Hierarquias nas Palavras do Português. Lisboa: Fundaçao Calouste Gulbenkian e Ministérios de Ciência e Tecnologia.