Contido principal do artigo

Adolfo Cordero-Rivera
Grupo ECOEVO, E.E. Forestal, Universidade de Vigo (Pontevedra)
España
https://orcid.org/0000-0002-5087-3550
No 15 (2019), Artigos orixinais, páxinas 19-33
DOI https://doi.org/10.15304/rr.id6622
Recibido: 17-02-2020 Aceptado: 17-02-2020 Publicado: 17-02-2020
Copyright Como citar

Resumo

As plantacións de eucaliptos en Galicia se están a espallar de forma descontrolada nas últimas tres décadas, superando con moito as previsións. En boa parte, este aumento non resulta de novas plantacións, se non da invasión de montes abandoados, particularmente despois de incendios. Este panorama pon en grave risco bens materiais, naturais e as propias vidas das persoas, polo que cómpre facer cumplir as regulacións legais que xa existen, e pór orde no sector forestal. O feito de que a palabra “deseucaliptización” fora elexida palabra do ano 2018 no Portal das Palabras, demostra que a poboación está moi concienzada sobre os problemas que estas plantacións nos poden xenerar. Neste ensaio se revisa a evidencia da relación entre eucaliptos e incendios, que tantas mortes ten producido xa en Portugal e outros lugares onde as árbores pirofíticas son plantadas en enormes extensións. Se presentan os argumentos que demostran a mais que evidente capacidade invasiva dos eucaliptos nos montes galegos, onde son enormemente favorecidos polos incendios. Ademais se resalta que a falta de transmisión de enerxía dende os eucalitptos aos herbívoros (por seren estas árbores incomestibles), destrúe as cadeas tróficas e en consecuencia impide a autoorganización do ecosistema e a acumulación de biodiversidade. Se conclúe coa necesidade de facer cumprir as regulacións existentes sobre estas plantacións, co gallo de reducir as probabilidades de que se produzan grandes incendios no futuro.
Citado por

Detalles do artigo

Citas

Albaugh, J. M., Dye, P. J., King.J. S., (2013). Eucalyptus and water use in South Africa. International Journal of Forestry Research, 2013: 852-540.

Arellano, S., Vega,J. A., Ruíz,A. D., Areallano,A., Álvarez, J.G., Vega,D.J., Pérez, E. (2017). Foto-guía de combustibles forestales de Galicia y comportamiento del fuego asociado. Second edition. Andavira Editoria, Santiago de Compostela.

Bacher, S., Kumschick, S., Nentwig, W., Vilà, M., Pyšek. P. (2017). More than “100 worst” alien species in Europe. Biological Invasions, 20: 1611-1621.

Calviño-Cancela, M. (2013). Effectiveness of eucalypt plantations as a surrogate habitat for birds. Forest Ecology and Management, 310: 692-699.

Calviño-Cancela, M., López de Silanes, M.E., Rubido-Bará, M., Uribarri, J. (2013). The potential role of tree plantations in providing habitat for lichen epiphytes. Forest Ecology and Management, 291: 386-395.

Calviño-Cancela, M., Lorenzo, P., González. L. (2018). Fire increases Eucalyptus globulus seedling recruitment in forested habitats: Effects of litter, shade and burnt soil on seedling emergence and survival. Forest Ecology and Management, 409: 826-834.

Calviño-Cancela, M., Neumann. M., (2015). Ecological integration of eucalypts in Europe: Interactions with flowervisiting birds. Forest Ecology and Management, 358: 174179.

Calviño-Cancela, M., Rubido-Bará, M. (2013). Invasive potential of Eucalyptus globulus: Seed dispersal, seedling recruitment and survival in habitats surrounding plantations. Forest Ecology and Management, 305: 129137.

Calviño-Cancela, M., Rubido-Bará, M., van Etten, E.J.B. (2012). Do eucalypt plantations provide habitat for native forest biodiversity? Forest Ecology and Management, 270: 153-162.

Cordero-Rivera, A. (2009). O monte como base para o desenvolvemento sustentábel. Propostas de silvicultura ecolóxica. In: X. Simón Fernández, D. Copena Rodríguez (eds). Construíndo un rural agroecolóxico: 31-49. Servizo de Publicacións, Universidade de Vigo, Vigo.

Cordero-Rivera, A. (2011a). Cuando los árboles no dejan ver el bosque: efectos de los monocultivos forestales en la conservación de la biodiversidad. Acta biológica Colombiana, 16: 247-268.

Cordero-Rivera, A. (2011b). ¿Contribuyen los cultivos de eucaliptos a conservar la diversidad biológica? Quercus, 299: 24-29.

Cordero-Rivera, A. (2012). Bosques e plantacións forestais: dous ecosistemas claramente diferentes. Recursos Rurais Serie Cursos, 6: 7-17.

Cordero-Rivera, A., Calviño-Cancela, M., Rodríguez, J., Rojas-Nossa, S., Santolamazza-Carbone, S. (2019). Invertebrados exóticos invasores en Galicia: situación e problemática. In: P. Ramil-Rego, C. Vales (eds). Especies Exóticas Invasoras: situación y propuestas de mitigación: 39-50. IBADER-CEIDA. Lugo.

Cordero-Rivera, A., Carbone, S.S., Andres. J.A. (1999). Life cycle and biological control of the Eucalyptus snout beetle (Coleoptera, Curculionidae) by Anaphes nitens (Hymenoptera, Mymaridae) in north-west Spain. Agricultural and Forest Entomology, 1: 103-109.

Cordero-Rivera, A., Martínez Álvarez, A., Álvarez, M. (2017). Eucalypt plantations reduce the diversity of macroinvertebrates in small forested streams. Animal Biodiversity and Conservation, 40: 87-97.

Cordero-Rivera, A., Santolamazza-Carbone, S. (2003). Eucalyptus, Gonipterus y Anaphes: un ejemplo de control biológico en un sistema tri-trófico. Actas del Simposio Internacional sobre Socioeconomía, Patología, Tecnología y Sostenibilidad del Eucalipto: 81–94. Cátedra ENCE.

Cordero-Rivera, A., Velo-Antón, G., Galán, P. (2007). Ecology of amphibians in small coastal Holocene islands: local adaptations and the effect of exotic tree plantations. Munibe, 25: 94-103.

Cordero, A., Martínez, A., Álvarez, M. (2017). Influencia dos monocultivos de eucaliptos nos ecosistemas fluviais. Cerna, 77: 14-17. Díaz-Fierros, F., Baamonde, P. (2006). Os incendios forestais en Galicia. Consello da Cultura Galega, Santiago de Compostela.

Fagúndez Díaz, J., Barrada Beiras, M., Fernández Díaz, R. , Santamarina Fernández, J., Salvande Fraga, M. (2007). Plantas invasoras de Galicia. Bioloxía, distribución e métodos de control. Xunta de Galicia, Santiago de Compostela.

Ferreira, V., Koricheva, J., Pozo, J., Graça, M.A.S. (2016). A meta-analysis on the effects of changes in the composition of native forests on litter decomposition in streams. Forest Ecology and Management, 364: 27-38.

García-Salgado, G., Rebollo, S., Pérez-Camacho, L., Martínez-Hesterkamp, S., De la Montaña, E., DomingoMuñoz, R., Madrigal-González, J., Fernández-Pereira, J.M. (2018). Breeding habitat preferences and reproductive success of Northern Goshawk (Accipiter gentilis) in exotic Eucalyptus plantations in southwestern Europe. Forest Ecology and Management, 409: 817-825.

Goded, S., Ekroos, J., Domínguez, J., Azcárate, J.G., Guitián, J.A., Smith, H.G. (2019). Effects of eucalyptus plantations on avian and herb species richness and composition in North-West Spain. Global Ecology and Conservation, 19: e00690.

Guitián Rivera, L., Cordero-Rivera, A. (2007). Bosques e plantacións forestais. In: A. Cordero Rivera (ed). Proxecto Galicia, Ecoloxía. Vol. XLIV: 430-467. Hércules de Ediciones, A Coruña.

Lewis, S. L., Wheeler, C.E., Mitchard, E., Koch, A. (2019). Regenerate natural forests to store carbon. Nature, 568: 25–28.

Martínez Alier, J. (2005). El ecologismo de los pobres. Icaria, Barcelona. Pausas, J.G., Keeley, J.E., Schwilk, D.W. (2017). Flammability as an ecological and evolutionary driver. Journal of Ecology, 105(2): 289-297.

Pennington, H.G., Bidartondo, M.I., Barsoum, M. (2011). A few exotic mycorrhizal fungi dominate eucalypts planted in England. Fungal Ecology, 4: 299-302.

Santolamazza-Carbone, S., Cordero-Rivera, A. (2003). Superparasitism and sex ratio adjustment in a wasp parasitoid: Results at variance with Local Mate Competition? Oecologia, 136: 365-373.

Santolamazza-Carbone, S., Durán-Otero, M. CalviñoCancela, M. (2019a). Context dependency, cointroductions, novel mutualisms, and host shifts shaped the ectomycorrhizal fungal communities of the alien tree Eucalyptus globulus. Scientific Reports, 9: 1-11.

Santolamazza-Carbone, S., Pérez-Rodríguez, A., GarcíaFojo, R., Cordero-Rivera. A. (2019b). Local augmentation efficiency of Anaphes nitens (Hymenoptera, Mymaridae), the egg parasitoid of Gonipterus platensis (Coleoptera, Curculionidae). Journal of Applied Entomology, 143: 574583.

Sanz Elorza, M., Dana Sánchez, E.D., Sobrino Vespertinas, E. (2004). Atlas de las plantas alóctonas invasoras en España. Dirección General para la Biodiversidad, Ministerio de Medio Ambiente, Madrid.

Seijo, F. (2005). The politics of fire: Spanish forest policy and ritual resistance in Galicia, Spain. Environmental Politics, 14: 380-402.

Tng, D.Y.P., Williamson,G.J., Jordan, G.J., Bowman, D.M.J.S. (2012). Giant eucalypts - globally unique fireadapted rain-forest trees? New Phytologist, 196: 10011014.

Turco, M., Bedia, J., Di Liberto, F., Fiorucci, P., Von Hardenberg, J., Koutsias,N., Llasat, M.C., Xystrakis F., Provenzale, A. (2016). Decreasing fires in mediterranean Europe. PLoS ONE, 11.

Valente, C., Gonçalves, C,I., Monteiro, F.,Gaspar, J., Silva, M., Sottomayor, M., Paiva, M.R., Branco, M. (2018). Economic outcome of classical biological control: A case study on the Eucalyptus snout beetle, Gonipterus platensis, and the parasitoid Anaphes nitens. Ecological Economics, 149: 40-47.

Vázquez, J.A., Gutiérrez, R., Pañeda, C. (1997). La contribución del cultivo del eucalipto al desarrollo de las áreas rurales. Celulosas de Asturias, S.A., Navia.

Velo-Antón, G., Cordero-Rivera, A., Galán, P. (2007). Características ecológicas, evolutivas y estado de conservación de los anfibios del Parque Nacional de las Islas Atlánticas de Galicia. In: L. Ramírez, B. Asensio (eds). Proyectos de investigación en parques nacionales: 2003-2006: 195-208. Organismo Autónomo Parques Nacionales, Madrid.

Vilà, M., Valladares, F., Traveset, A., Santamaría, L., Castro, P. (2008). Invasiones biológicas. CSIC, Madrid. Ward, D.J., Lamont, B.B., Burrows, C.L. (2001). Grasstrees reveal contrasting fire regimes in eucalypt forest before and after European settlement of southwestern Australia. Forest Ecology and Management, 150: 323-329.