Caracterización dos cambios na superficie agrícola mediante técnicas de regresión: comarca de Terra Chá, 1956-2004

Barra de artigos

PDF
Publicado 11-09-2018

Contido principal do artigo

Eduardo Corbelle Rico
Universidade de Santiago de Compostela
España
Inés Santé Riveira
Universidade de Santiago de Compostela
España
No 6 (2010), Artigos orixinais, páxinas 23-33
DOI https://doi.org/10.15304/rr.id5294
Recibido: 12-07-2018 Publicado: 11-09-2018
Copyright Como citar

Resumo

Os cambios do uso do solo, especialmente aqueles que afectan dun modo ou outro á actividade agrícola, constitúen un tema de grande interese en Galicia debido ás importantes repercusións de tipo ambiental, económico e cultural que implican. Non obstante, estes atópanse en grande medida pendentes de ser estudados, particularmente desde o punto de vista territorial e a escala detallada. Neste traballo preséntase a utilización dunha técnica de base estatística para avaliar a influencia de diversas variables de tipo biofísico, estrutural e socioeconómico sobre a distribución xeográfica dos cambios que afectaron á superficie agrícola na comarca de Terra Chá entre os anos 1956 e 2004. Os resultados mostran que se ben o cese da actividade agrícola tivo lugar preferentemente nas áreas máis difíciles de mecanizar e máis afastadas das explotacións, con carácter xeral este deu lugar á rexeneración natural do mato nas áreas máis afastadas dos núcleos de poboación e situadas a maior altitude, mentres que deu lugar á existencia de arborado en moitas áreas máis accesibles. Respecto da transición en sentido contrario (de mato a superficie agrícola), evidénciase nos resultados a grande importancia de variables relativas ás características estruturais das parcelas na roturación de terras de monte para ser utilizadas pola agricultura na actualidade.

Palabras chave

abandono da agricultura · cambios de usos do solo · sistemas de información xeográfica · regresión loxística · fotografía aérea
Citado por

Detalles do artigo

Citas

Anselin, L. (2002). Under the hood. issues in the specification and interpretation of spatial regression models. Agricultural Economics, 27: 247–267.

Bivand, R., with contributions by Luc Anselin, Assunçaõ, R., Berke, O., Bernat, A., Carvalho, M., Chun, Y., Dormann, C., Dray, S., Halbersma, R., Krainski, E., Lewin-Koh, N., Li, H., Ma, J., Millo, G., Mueller, W., Ono, H., Peres-Neto, P., Reder, M., Tiefelsdorf, M., & Yu., D. (2008). spdep: Spatial dependence: weighting schemes, statistics and models. R package version 0.4-29.

Braimoh, A. K. & Onishi, T. (2007). Geostatistical techniques for incorporating spatial correlation into land use change models. International Journal of Applied Earth Observation and Geoinformation, 9 (4): 438-446.

Calvo Iglesias, M. S., Fra Paleo, U., Crecente Maseda, R. & Díaz Varela, R. (2006). Directions of change in land cover and landscape patterns from 1957 to 2000 in agricultura landscapes in NW Spain. Environmental Management, 38:921-933.

Cardesín Díaz, J. M. (1987). Política agraria y transformaciones en la agricultura gallega: la zona de colonización de Terra Chá (1954-1973). Agricultura y Sociedad, 44: 243–280.

Cliff, A. D. & Ord, J. K. (1981). Spatial processes: models and applications. Pion Limited, London.

Corbelle Rico, E. & Crecente Maseda, R. (2008). Estudio da evolución da superficie agrícola na comarca da Terra Chá a partir de fotografía aérea histórica e mapas de usos, 1956-2004. Recursos Rurais, 1 (4):57-65.

Corbelle Rico, E. & Crecente Maseda, R. (2009). Evolución histórica de la Superficie Agrícola Utilizada en Galicia (1962-2006). Integración de fuentes estadísticas y cartográficas (nota técnica). Economía Agraria y Recursos Naturales, 9 (2): 181-192.

Crecente Maseda, R., Álvarez López, C. & Fra Paleo, U. (2002). Economic, social and environmental impact of land consolidation in galicia. Land Use Policy, 19: 135–147.

Everitt, B. S. & Hothorn, T. (2006). A handbook of statistical analyses using R. Chapman & Hall, Boca Ratón.

Gellrich, M., Baur, P., Koch, B. & Zimmermann, N. E. (2006). Agricultural land abandonment and natural forest re-growth in the Swiss mountains: A spatially explicit economic analysis. Agriculture, Ecosystems and Environment, 118: 93–108.

Iglesias Patiño, C. L., López Vizcaíno, M. E. & Sánchez Fernández, P. (2000). Dimensionalidade da capacidade económica nas comarcas galegas. Revista Galega de Economía 9: 2, 67–90.

Instituto Nacional de Estadística (1964). Censo agrario de España (primero): octubre de 1962. (Tomos provinciales). INE, Madrid.

Instituto Nacional de Estadística (2009a). Censo Agrario de 1999. URL: http://www.ine.es/

Instituto Nacional de Estadística (2009b). Padrón Municipal de Habitantes. URL: http://www.ine.es/

Instituto Nacional de Meteorología (2000). Datos resumen de la red de estaciones termopluviométricas y completas del Centro Meteorológico Territorial de Galicia.

Kobler, A., Cunder, T. & Pirnat, J. (2005). Modelling spontaneous afforestation in Postojna area, Slovenia. Journal for Nature Conservation, 13: 127–135.

Laboratorio do Territorio (2009). Enquisa de Infraestruturas e Equipamentos Locais 2005, Provincia de Lugo. Realizada en colaboración coa Deputación Provincial de Lugo. URL: http://idealugo.es/

Lesschen, J. P., Verburg, P. H. & Staal, S. J. (2005). Statistical methods for analysing the spatial dimension of changes in land use and farming systems. LUCC Report Series, No. 7. The International Livestock Research Institute, Nairoby & LUCC Focus 3 Office, Wageningen University.

López Iglesias, E. (2000). O sector agrario galego ás portas do século XXI: balance das súas transformacións recentes. Revista Galega de Economía, 9, 1: 167–196.

Martínez Cortizas, A. & Pérez Alberti, A. (1999). Atlas climático de Galicia. Xunta de Galicia., Santiago.

Marey Pérez, M. F, Rodríguez Vicente, V. & Crecente Maseda, R. (2006). Using GIS to measure changes in the temporal and spatial dynamics of forestland: experiences from northwest Spain. Forestry, 79: 409-423.

Menard, S. (2001). Applied Logistic Regression Analysis. Sage University Papers Series on Quantitative Applications in the Social Sciences, 07-106. Thousand Oaks, CA: Sage.

Millington, J. D. A. (2007). Modelling Land-Use/Cover Change and wildfire regimes in a Mediterranean Landscape. Tese Doutoral, King’s College, Londres.

Millington, J. D. A., Perry, G. L. W. & Romero Calcerrada, R. (2007). Regression techniques for examining land use/cover change: A case study of a Mediterranean landscape. Ecosystems, 10(4): 562–578.

Ministerio de Medio Ambiente, Medio Rural y Marino (2009). Sistema de Información Geográfica de Parcelas Agrícolas. URL: http://sigpac.mapa.es/fega/visor/

Miranda Barrós, D. (2001). Caracterización e avaliación da concentración parcelaria en Galicia. Proposta dun procedemento integral de ordenación rural baseado en métodos avanzados de SIX, fotogrametría dixital e análise multivariante. Tese Doutoral. Universidade de Santiago de Compostela.

Miranda Barrós, D., Crecente Maseda, R. & Álvarez Taboada, M. F. (2006). Land consolidation in inland rural Galicia, NW Spain, since 1950: an example of the formulation and use of questions, criteria and indicators for evaluation of rural development policies. Land Use Policy, 23: 511–520.

Mottet, A., Ladet, S., Coqué, N. & Gibon, A. (2006). Agricultural landuse change and its drivers in mountain landscapes: A case study in the Pyrenees. Agriculture, Ecosystems and Environment, 114: 296–310.

Overmars, K. P., Verburg, P. H. & Veldkamp, T. A. (2007). Comparison of a deductive and an inductive approach to specify land suitability in a spatially explicit land use model. Land Use Policy, 24: 584–599.

Pueyo, Y. & Beguería, S. (2007). Modelling the rate of secondary succession after farmland abandonment in a Mediterranean mountain area. Landscape and Urban Planning, 83: 245–254.

R Development Core Team. (2008). R: A Language and Environment for Statistical Computing. R Foundation for Statistical Computing, Vienna, Austria. ISBN 3-900051-07-0. URL: http://www.R-project.org.

Ramankutty, N. (2006). Global land-cover change: recent progress, remaining challenges. En: E. F. Lambin & H. J. Geist (Eds.). Land-Use and Land-Cover change. Local processes and global impacts. Springer-Verlag, Berlin, pp. 9–38.

Serra, P., Pons, X. & Saurí, D. (2008). Land-cover and land-use change in a Mediterranean landscape: a spatial analysis of driving forces integrating biophysical and human factors. Applied Geography, 28: 189–209.

Sineiro García, F., López Iglesias, E., Lorenzana Fernández, R. & Valdés Paços, B. (2004). La tipología de las explotaciones en función de su viabilidad económica y demográfica; aplicación a las explotaciones de bovino de Galicia. Economía Agraria y Recursos Naturales 4 (8): 63–85.

Sistema de Información Ambiental de Galicia (2009). Mapa de solos de Galicia a escala 1:50.000, Xunta de Galicia, Consellería de Medio Ambiente. URL: http://www.siam-cma.org/siam/

Sistema de Información Territorial de Galicia (2009). Infraestrutura de Datos Espaciais de Galicia. Xunta de Galicia. URL: http://sitga.xunta.es/sitganet/

Soto Fernández, D. (2006). Historia dunha agricultura sustentábel. Transformacións produtivas na agricultura galega contemporánea, Xunta de Galicia, Consellería de Medio Rural.

Taillefumier, F. & Piégay, H. (2003). Contemporary land use changes in prealpine Mediterranean mountains: a multivariate GIS-based approach applied to two municipalities in the Southern French Prealps. CATENA, 51: 267–296.

Tasser, E., Walde, J., Tappeiner, U., Teutsch, A. & Noggler, W. (2007). Land use changes and natural reforestation in the Eastern Central Alps. Agriculture, Ecosystems and Environment, 118: 115–129.

van Doorn, A. M. & Bakker, M. M. (2007). The destination of arable land in a marginal agricultural landscape in South Portugal: an exploration of land use change determinants. Landscape Ecology, 22: 1073–1087.

Vagen, T. (2006). Remote sensing of complex land use change trajectories— a case study from the highlands of Madagascar. Agriculture, Ecosystems and Environment, 115: 219–228.

Walker, R. & Solecki, W. (2004). Theorizing land-cover and land-use change: the case of the Florida everglades and its degradation. Annals of the Association of American Geographers, 94(2): 311–328.