Contenido principal del artículo

Xurxo Pereira Martínez
Universidade de Santiago de Compostela
España
Biografía
Ramón Fábregas Valcarce
Grupo de Estudio para la Prehistoria del Noroeste Ibérico (GEPN-AAT) da Universidade de Santiago de Compostela
España
Vol. 38 (2019), Artículos, Páginas pp. 9-32
DOI: https://doi.org/10.15304/gall.38.5948
Recibido: 05-04-2019 Aceptado: 23-03-2020 Publicado: 27-04-2020
Derechos de autoría Cómo citar

Resumen

Resumo: Recentes traballos realizados no concello das Neves veñen a aportar novos datos sobre a arte rupestre nesta zona do Miño. Así, coas novas prospeccións incrementouse considerablemente o número de estacións rupestres coñecidas ata o de agora, con respecto ás recollidas na Dirección Xeral de Patrimonio Cultural, o que nos leva a pensar nunha distribución máis ampla dos gravados de arte rupestre atlántica e de algúns dos seus motivos.


Summary: Recent works performed in the As Neves Council have become a valuable source of new data on rock art in this area of the Miño. Thus, with these new surveys the number of petroglyphs known up to now has come to a considerable increase, in regards to those that were previously collected in the Dirección Xeral de Patrimonio Cultural, which leads us to believe in a wider distribution of the atlantic rock art and some of its motifs.


 


 

Detalles del artículo

Referencias

AMADO REINO, X.; MARTÍNEZ LÓPEZ, M.; C.;CHAO ÁLVAREZ, F. J. 1998. La arqueología en la gasificación de Galicia 2: evaluación de impacto arqueológico en la red Vigo- Porriño. Trabajos en Arqueología del Paisaje (TAPA) 4, Santiago de Compostela.

ALVES, L. BACELAR. 2009. “No limiar das ‘artes’?-questões em torno da permeabilidade de fronteiras temporais e espaciais da arte rupestre de Trás-os-Montes Ocidental.” AQVAE FLAVIAE 41, pp. 45-92.

ALVES, L. BACELAR. 2013. “Monte de Góis, Caminha. Um santuário rupestre nas margens do rio Minho”. En Bettencourt, A.M A Pré-História do Noroeste Português / The Prehistory of the North-Western Portugal, Territórios da Pré- História em Portugal. Vol. 2. Braga, pp. 169-183.

ALVES, L. BACELAR (2017). “Paisajes tatuados. Revaloración de la distribución del Arte Atlántico, métodos de investigación y cronología a la luz del hallazgo de un gran conjunto de arte rupestre en Monte Faro (Valença, Portugal).” Zephyrvs, 80(0), pp. 49-67. https://doi.org/10.14201/zephyrus2017804967

ALVES, L. BACELAR.;REIS,M. 2017. “As gravuras rupestres do Monte Faro (Valença, Viana do Castelo). Um exemplo maior das Arte Atlântica peninsular.” En Portvgalia, Nova Série, 38, pp. 49-86. https://doi.org/10.21747/09714290/port38a2

ALVES, L. BACELAR; COMENDADOR REY, B. 2018. “Arte esquemático pintado en el noroeste peninsular: una visión integrada transfronteriza. Schematic Art paintings in north-western Iberia: an integrated view across borders.” En Gallaecia: revista de arqueoloxía e antigüidade, 36, pp. 11-52. https://doi.org/10.15304/gall.36.5019

BARCIELA, P.; REY, E. 2000.Xacementos arqueolóxicos de Galicia. Xerais, Santiago de Compostela.

BETTENCOURT, A. M. 2017. “Post-Palaeolithic rock art of north-western Portugal: An approach.” In Recorded places, experienced places: the holocene rock art of the Iberian Atlantic north-west. BAR, Oxford, pp. 123-150.

BÓVEDA FERNÁNDEZ, M.J;CAÑIZO FRAGA, J.A.;VILASECO VÁZQUEZ, J.I.. 1999. “Lugares para grabar, lugares para morrer, petroglifos e cistas na Idade do Bronce do N.W. da Península Ibérica”. Gallaecia, 18, pp. 89-101

BRADLEY, R.;FÁBREGAS VALCARCE,R.; CRIADO BOADO, F. 1994-1995. “Arte rupestre y paisaje prehistórico en Galicia: Resultados del trabajo de campo entre 1992 y 1994.” Castrelos 7-8, pp.67-95

BRADLEY, R. 1997. Rock art and the Prehistory of Atlantic Europe, Routledge, Londres.

BRADLEY, R. 2009. Image and Audience. Rethinking Prehistoric Art. Oxford University Press. Oxford.

CAMPOS GÓMEZ, J.C. 2018. Grabados rupestres de la provincia de León. Centro de estudios astorganos Marcelo Macías, Leon.

CARBALLO ARCEO, L. X.; FÁBREGAS VALCARCE, R.; LEDO BERNÁRDEZ, M.; CONSTELA DOCE, X. 1998. “Dos nuevos yacimientos con cerámica tipo Penha en el Valle del Miño”. Zephyrus, 51, pp. 87-110

CERNADAS SANDE, J. 2007. Gravados rupestres nos montes de Carnota. Santa Comba.

CRIADO BOADO, F.;FÁBREGAS VALCARCE, R.;SANTOS ESTÉVEZ, M. 2001. “Paisaje y representación en la Edad del Bronce : la descodificación del arte rupestre gallego”. En Ruiz-Gálvez Priego, M. (coord). La Edad del Bronce : ¿primera edad de oro de España?: Sociedad,economia e ideología. Barcelona, Critica Arqueología, pp 291-319.

COMENDADOR, B.;GONZÁLEZ, F. 2017. “Rock art of the upper Támega Valley (Galicia, Spain).” In Recorded places, experienced places: the holocene rock art of the Iberian Atlantic north-west. BAR Publishing, Oxford, pp. 49-62.

COSTAS GOBERNA, F.J; HIDALGO CUÑARRO, J.M. (Coord.) 1998. Reflexiones sobre el arte rupestre prehistórico de Galicia. Vigo

COSTAS GOBERNA, F.J; HIDALGO CUÑARRO, J.M. (Coord.) 2005. Arte rupestre prehistórica do Eixo Atlántico/Arte rupestre pré-histórica do Eixo Atlântico. Eixo Atlantico do Noroeste Peninsular, Vigo.

CURRAS REFOJOS, B. 2014. Transformaciones sociales y territoriales en el Baixo Miño entre la edad del hierro y la integración en el imperio romano. Tesis doctoral. dirigida por Pedro López Barja de Quiroga y Almudena Orejas Saco del Valle. Santiago de Compostela.

ENCINAS, J. M. V.; RODRÍGUEZ, C. F.; PRIETO, M. N. F. 2008. “Nuevos grabados rupestres al aire libre en los alrededores de la localidad de Lucillo (León).” Férvedes: Revista de investigación, 5, p. 213.

FÁBREGAS VALCARCE, R.; MARTÍNEZ-CORTIZAS, A.; BLANCO CHAO, R.; CHESWORTH, W. 2003. “Environmental change and social dynamics in the Second–Third Millennium BCNW Iberia”, Journal of Archaeological Science 30 (7), pp. 859-871. https://doi.org/10.1016/S0305-4403(02)00264-9

FÁBREGAS VALCARCE, R. 2010. Os petróglifos e o seu contexto: un exemplo da Galicia meridional.Instituto de Estudios Vigueses, Vigo.

FÁBREGAS VALCARCE, R.;RODRÍGUEZ-RELLÁN, C. 2015. “Walking on the stones of years. Some remarks on the north-west Iberian rock art”. En P. Skoglund, J. Ling & U. Bertilsson (eds.): Picturing the Bronze Age. Swedish Rock Art Series 3, Oxbow Books, Oxford, pp. 47-63.

FÁBREGAS VALCARCE, R.; RODRÍGUEZ-RELLÁN; RODRÍGUEZ ÁLVAREZ, E. 2009. “Representacions de armas no interior de Galicia (Comarca de Deza, Pontevedra): Unha reflexion sobre a distribucion e cronoloxia destes motivos” Gallaecia, 28, pp. 49- 68.

FÁBREGAS VALCARCE,R.; RODRÍGUEZ RELLÁN,C (eds.). 2012. A arte rupestre no Norte do Barbanza. Andavira, Santiago de Compostela.

FERNÁNDEZ DE LA CIGOÑA NÚÑEZ, E. 2007. As neves: cruces, cruceiros e petos. Vigo. Asociación Galega para a Cultura e a Ecoloxía.

FERNÁNDEZ PINTOS, J. 1993. “Asociaciones de combinaciones circulares a equipos de molienda rupestres en el NO peninsular”, en Actas do VI Colóquio Portuense de Arqueologia. (Porto 1987), Porto, pp. 75-96.

FILGUEIRAS REY, A.; RODRÍGUEZ FERNÁNDEZ, T. 1994. “Túmulos y petroglifos. La construcción de un espacio funerario. Aproximación a sus implicaciones simbólicas. Estudio de la Galicia centro-oriental: Samos y Sarria”. Espacio, Tiempo y Forma, 7, pp. 211-253.

FREDELL, C.;KRISTIANSEN,K.; CRIADO, F. 2010. Representations and communications: creating an Archaeological Matrix of Late Prehistoric Rock Art. Oxford.

GARCÍA ALÉN, A.; FILGUEIRA VALVERDE, J. 1977. Inventario de monumentos megalíticos. Catalogación arqueológica y artística, Pontevedra.

GIL AGRA,L. ;CONCHEIRO COELLO, A. 1994. “Una nueva zona de arte rupestre al aire libre en el NW : la península de Barbanza”. Espacio, Tiempo y Forma, Serie I, Prehistoria y Arqueología 7, pp. 129-151.

GONZÁLEZ AGUIAR, B. 2011. “Grabados rupestres en el sur de la provincia de Lugo.” Espacio Tiempo y Forma. Serie I, Prehistoria y Arqueología, 4, pp. 123-140. https://doi.org/10.5944/etfi.4.2011.10748

GONZÁLEZ AGUIAR, B. 2019. Los grabados rupestres del suroeste de Lugo Análisis tecnológico. Tese de doutoramento. UNED.

GÓMEZ,A.; FÁBREGAS,R.; MÉNDEZ,D.; PAZ, M.S. 2004 . “Nuevos datos sobre cerámica Penha en el Sur de Galicia”. Sautola, 10, pp. 43-49.

INGOLD,T. 2000. The Perception of the Environment: Essays in livelihood, dwelling and skill. London.

LLOBERA, M. 1996. Exploring the topography of mind: GIS, social space and archaeology. Antiquity, 70, pp. 612-622. https://doi.org/10.1017/S0003598X00083745

LÓPEZ CORDEIRO, M. 2010, “Prospección para o Estudo de Impacto Arqueolóxico da liña para interconexión do Parque Eólico das Neves, As Neves (Pontevedra)”, en Actuacións arqueolóxicas: ano 2008 / coordinación, Paz Varela Campos. Santiago de Compostela: Xunta de Galicia, Dirección Xeral de Patrimonio Cultural, D.L.

MARTÍNEZ TAMUXE, X. 1982. “Riqueza rupestre en el monte de Torroso (A Guardia-O Rosal)” EMP, XXXVI, pp. 243-251.

MARTÍNEZ TAMUXE, X; MARTÍNEZ BARBOSA, J. 2008. “Algúns gravados rupestres descubertos no concello das Neves. Parroquias de San Xoán de Rubiós, San Xosé e Santiago de Ribarteme” Soberosum, Revista de Estudos Museo Municipal de Ponteareas, Nº 3.

MÉNDEZ QUINTAS, E. 2018. Memoria arqueolóxica. Limpeza, delimitación e rexistro gráfico do petróglifo da Coutada (Taboexa, As Neves). ED102A 2018/626-0.

MÉNDEZ-QUINTAS, E., SANTONJA, M., PÉREZ-GONZÁLEZ, A., DUVAL, M., DEMURO, M., ARNOLD, L.J., 2018. “First evidence of an extensive Acheulean large cutting tool accumulation in Europe from Porto Maior (Galicia, Spain)”, Scientific Reports 8, pp. 30-82. https://doi.org/10.1038/s41598-018-21320-1

PEÑA SANTOS, A.; REY GARCÍA, J.M. 2001. Petroglifos de Galicia. A Coruña: Vía Láctea.

PEREIRA MARTÍNEZ, X. 2017. Os gravados de fauna na Arte Rupestre Atlántica O caso do Baixo Miño e o norte de Portugal. Traballo de Fin de Mestrado. Universidade de Santiago de Compostela.

REY CASTIÑEIRA,J.;FRANCO FERNÁNDEZ,M.;EIROA GARCÍA, J.J. 2017. “The rock engravings of Cova da Bruxa (Galicia, north-west Iberia). A place of reiterated hunting scenes.” En Bettencourt, Santos Estévez, Aluai Sampaio, Cardoso (Coord). Recorded places, experienced places: the holocene rock art of the Iberian Atlantic north-west. BAR Publishing, pp. 87-97.

RODRÍGUEZ RELLÁN, C.;FÁBREGAS VALCARCE, R.;VÁZQUEZ MARTÍNEZ, A. 2018. “Cifras e imágenes: una aproximación cuantitativa a los petroglifos gallegos / Figures and images: a quantitative approach to the petroglyphs of Galicia” . Trabajos de Prehistoria 75 (1), pp.109-127. https://doi.org/10.3989/tp.2018.12206

RODRÍGUEZ RELLÁN, C.; FÁBREGAS VALCARCE, R. 2013.”Beyond the borders: some thoughts on Galician rock art”. En Sanches, M. J (coord) “1ª Mesa-Redonda. Artes Rupestre da Pré-História e da Proto-História: paradigmas e metodologias de registo” Trabalhos de Arqueologia, 54, pp. 239-248.

RODRÍGUEZ RELLÁN, C.; FÁBREGAS VALCARCE, R. 2015 . “Arte rupestre galaica unha achega dende a estatística espacial e os SIX”. Semata: Ciencias sociais e humanidade, pp. 323-348.

RODRÍGUEZ RELLÁN, C.; GORGOSO LÓPEZ, L.; FÁBREGAS VALCARCE, R. 2008. “O conxunto de petróglifos de Campo da Uz (Sta. María de Areas, Antas de Ulla) e as vías de tránsito cara o interior lucense”. Gallaecia, 27, pp. 35-61.

SANTOS ESTÉVEZ, M. 2007. Petroglifos y paisaje social en la prehistoria reciente del noroeste de la península Ibérica. TAPA 38. CSIC, Santiago de Compostela.

SANTOS ESTÉVEZ, M.; BETTENCOURT, A. M. 2017. “O Conjunto de gravuras rupestres de Santo Adrião (Caminha, Portugal). Embarcações, armas, cavalos e ex-votos”. En Atas do Congresso dos Arqueólogos Portugueses. Lisboa 2017, pp. 1055-1070.

TILLEY, C. 1994. A phenomenology of landscape. Place, paths and monuments. Social change. Oxford, Berg.

VÁZQUEZ MARTÍNEZ, A.; FÁBREGAS VALCARCE, R.; RODRÍGUEZ RELLÁN, C. 2016. “Going by the numbers: a quantitative approach to Galician prehistoric petroglyphs”, en Fábregas Valcarce,R. e Rodríguez Rellán,C. (eds.) Public images, private readings. Multi- perspective approaches to the Post-Palaeolithic rock art. Proceedings of the XVII UISPP World Congress (Burgos Spain 2014) 5, Session A11e, Archaeopress. Oxford, pp. 63-69.

VÁZQUEZ MARTÍNEZ, A; RODRÍGUEZ RELLÁN, C.; FÁBREGAS VALCARCE, R. 2018. “Petroglifos gallegos, una perspectiva desde el siglo XXI”, Rev. Cuad. De Art. Prehistoria. Num. 6. Julio-Diciembre, pp. 61-83.

VÁZQUEZ MARTÍNEZ, A. 2016. “Redescubrindo o arte rupestre ao aire libre no Rosal. (Pontevedra, Galicia)”, en Estudos de Arqueoloxía, Prehistoria e Historia Antiga: Achegas dos novos investigadores, Arcian, Santiago de Compostela, pp. 43-55.

VILLOCH VÁZQUEZ, V. 1995 . “Monumentos y petroglifos:La construcción del espacio en las sociedades constructoras de túmulos del noroeste peninsular”. Trabajos de Prehistoria 52, nº1. pp 39-55. https://doi.org/10.3989/tp.1995.v52.i1.430

Artículos más leídos del mismo autor/a(s)