Saco Arce e a dialectoloxía galega
Contenido principal del artículo
Resumen
Palabras clave:
Detalles del artículo
Referencias
ALGa = Instituto da Lingua Galega. 1990, 1995, 1999. Atlas Lingüístico Galego. Vol. I, 2 tomos. Morfoloxía Verbal. Vol. II. Morfoloxía non Verbal. Vol. III. Fonética, A Coruña: Fundación Barrié de la Maza.
Álvarez, Rosario (ed.). 2019. Gramáticos e gramáticas. Homenaxe a Juan Antonio Saco Arce. 150 anos da publicación da Gramática Gallega. Anexos BRAG, I, A Coruña: Real Academia Galega. https://doi.org/10.32766/rag.359.
AMT = Curros Enríquez, Manuel. 1978 [1880]. Aires d’a miña terra. 1ª ed. Facsimilada, A Coruña: La Voz de Galicia.
Anónimo. 1912. Mondariz – Vigo – Santiago. Guía del turista, Madrid: “Sucesores de Rivadeneyra”.
Arbor Aldea, Mariña; Larson, Pär (eds.). 2023. Bertil Maler, El subdialecto gallego de Mondoñedo. Monografía 14 da Revista Galega de Filoloxía, A Coruña: Universidade da Coruña.
Balbín de Unquera, Antonio. 1881. Un filólogo gallego. Don Juan Antonio Saco Arce, La Ilustración Gallega y Asturiana 29, 340. http://consellodacultura.gal/mediateca/extras/CCG_adg_Saco_Arce_024.pdf[3/9/2023].
BCM = Literatura popular de Galicia. Colección de coplas, villancicos, diálogos, romances, cuentos y refranes gallegos. Recogidos por D. Juan Antonio Saco y Arce, Boletín de la Comisión de Monumentos Históricos y Artísticos de Orense, 79. https://biblioteca.galiciana.gal/es/consulta/registro.do?id=7252 [20/8/2023].
Blanco, Domigo. 1992. Introducción histórica. O papel das clases letradas na valoración e transmisión da literatura popular en Galicia entre 1745 e 1885. En Domingo Blanco (ed.), A poesía popular en Galicia. 1745-1885. Recopilación, estudio e edición crítica, Vigo: Xerais, vol. 1, 15-108.
BTP = Machado y Álvarez, Antonio (dir.). 2009 [1884]. Biblioteca de las tradiciones populares españolas. Tomo IV. 1ª ed. Facsimilada, Sevilla: Extramuros.
Carballo Calero, Ricardo. 1974. La constitución del gallego como lengua escrita, Verba 1, 31-40. http://hdl.handle.net/10347/2710.
Carballo Calero, Ricardo. 1981 [1963]. Historia da literatura galega contemporánea (1808-1936). 3ª ed., Vigo: Galaxia.
Castro, Rosalía. 1863. Cantares gallegos, Vigo: Imp. de D. Juan Compañel.
Chambers, J[ack] K.; Trudgill, Peter. 1994. La Dialectologia, Madrid: Visor.
Cornu, Jules. 1906. Morfología del gallego moderno. C) Pronombres. Pronombres personales [tradución realizada por Martinez Morás da parte correspondente ao apéndice á morfoloxía do portugués que aparece na segunda edición da Grammatik der Portugieisischen Sprachen], Boletin de la Real Academia Gallega 2, 7-9. https://academia.gal/hemeroteca/brag [18/8/2023].
Couceiro Freijomil, Antonio. 1935. El idioma gallego. Historia, gramática, literatura, Barcelona: Casa Editorial Alberto Martín.
CPG = Pérez Ballesteros, José. 1978. [1885-1886]: Cancionero popular gallego y en particular de la provincia de la Coruña, con un prólogo del ilustre mitógrafo portugués Theophilo Braga. 3 vols. 1ª ed. Facsimilada, Madrid: Akal.
Cubí Soler, Mariano. 1861. Introducción. En Fernández Morales, Antonio, Ensayos poéticos en dialecto berciano, León: Establecimiento tipográfico de la Viuda é Hijos de Miñon, III-XXXV.
Cuveiro Piñol, Juan. 1876. Diccionario gallego. El más completo en términos y acepciones de todo lo publicado hasta el dia. Con las voces antiguas que figuran en códices, escrituras y documentos antiguos, términos familiares y vulgares y su pronunciación, para la escuela de diplomática, anticuarios, jueces, abogados, escribanos, párrocos y otras personas á quienes es indispensable su frecuente uso, Barcelona: Establecimiento tipográfico de N. Ramírez y C.ª
DdD = Santamarina, Antón (coord.) 2003-. Dicionario de dicionarios da lingua galega, https://ilg.usc.gal/ddd/ [12/8/2023].
Monaci, Ernesto; D’Ovidio, Francesco. 1881. Manualetti d'introduzione agli studj neolatini, composti per uso degli studenti delle Facoltà di Lettere. Vol. II. Portoghese (e Gallego). Grammatica di F. D'Ovidio. Crestomazia di E. Monaci, Imola: Galeati e figlio.
Fernández Rei, Francisco. 2003 [1990]. Dialectoloxía da lingua galega, Vigo: Xerais.
Fernández Salgado, Benigno; Monteagudo Romero, Henrique. 1995. Do galego literario ó galego común. O proceso de estandarización na época contemporánea. En Henrique Monteagudo (ed.), Estudos de sociolingüística galega. Sobre a norma do galego culto, Vigo: Galaxia, 99-176.
Fernández Salgado, Xosé Antonio. 2023. Álbum de Galicia. Juan Antonio Saco Arce, Santiago de Compostela: Consello da Cultura Galega. https://doi.org/10.17075/adg.2023.23846.
Freixeiro Mato, Xosé Ramón. 2017. Sobre historiografía gramatical e codificación lingüística (1955-1977). O Epítome de gramática galega e outros textos. Monografía 12 da Revista Galega de Filoloxía, A Coruña: Universidade da Coruña. https://illa.udc.gal/rgf/monografias/pdf/mon_12.pdf.
Freixeiro Mato, Xosé Ramón; Sánchez Rei, Xosé Ramón; Sanmartín Rei, Goretti. 2005. A lingua literaria galega no século XIX, A Coruña: Universidade da Coruña.
García de Diego, Vicente. 1984. Elementos de gramática histórica gallega (Fonética-Morfologia) 1909. Anexo 23 de Verba, Santiago de Compostela: Universidade de Santiago de Compostela.
García Turnes, Beatriz. 1999. A situación do galego entre 1875 e 1916. Perspectiva sociolingüística. En Dieter Kremer (ed.), Actas do V Congreso Internacional de Estudos Galegos, Sada-A Coruña: Ediciós do Castro, vol. II, 799-815.
GG = Saco Arce, Juan Antonio. 1868. Gramática gallega, Lugo: Imprenta de Soto Freire.
González Seoane, Ernesto Xosé. 1992. A ortografía e a gramática do galego nos estudios gramaticais do século XIX e primeiros anos do XX [tese de doutoramento], Santiago de Compostela: Universidade de Santiago de Compostela. http://hdl.handle.net/10347/19749.
Henríquez Salido, Maria do Carmo. 1986. As gramáticas do galego no século XIX. En Actas do I Congresso Internacional da Língua Galego-Portuguesa na Galiza, A Ourense: AGAL, 443-468.
Hermida, Carme. 1987. Leite Vasconcellos e o galego. Notas sobre un artigo esquecido. Verba 14, 489-496. http://hdl.handle.net/10347/4885.
Hermida, Carme (ed.). 1992. A reinvindicación da lingua galega no rexurdimento (1840-1891). Escolma de textos, Santiago de Compostela: Consello da Cultura Galega. http://consellodacultura.gal/publicacion.php?id=2887 [10/8/2023].
Lois Vázquez, Manuel. 1890. Brisas gallegas, Lugo: Tip. de Gerardo Castro.
López Varela, Elisardo. 1998. A poesía galega de Manuel Curros Enríquez. Estudio, edición, notas e apéndices (completada con outros textos en español), A Coruña: Deputación Provincial.
López, Teresa. 2019. “Con abundancia de razóns”: a literatura na Gramática de Saco Arce. En Álvarez, Rosario (ed.), 51-62. https://doi.org/10.32766/brag.379.737.
LPG = Saco Cid, Juan Luís (ed.). 1987. Literatura popular de Galicia. Colección de coplas, villancicos, diálogos, romances, cuentos y refranes gallegos. Recogidos por D. Juan Antonio Saco y Arce, Ourense: Deputación Provincial.
Lugrís Freire, Manuel. 1931 [1922]. Gramática do idioma galego, A Cruña: Imprenta Moret. http://consellodacultura.gal/publicacion.php?id=120 [20/8/2023].
Mariño Paz, Ramón. 1996. Aproximación ó mapa dialectal galego dos séculos XVIII e XIX. En Ramón Lorenzo e Rosario Álvarez, (coords.), Homenaxe á profesora Pilar Vázquez Cuesta, Santiago de Compostela: Universidade de Santiago de Compostela, 77-105.
Mariño Paz, Ramón. 2014. Traxectoria histórica dos resultados galegos do sufixo número-persoal latino -tĭs. En Leticia Eirín García e Xoán López Viñas (eds.), Lingua, texto, diacronía. Estudos de lingüística histórica. Monografía 9 da Revista Galega de Filoloxía, A Coruña: Universidade da Coruña, 257-290. https://illa.udc.gal/rgf/monografias/pdf/mon_9.pdf
Martínez Salazar, Andrés. 1981. Algunos temas gallegos, A Coruña: Gráficas do Castro & Moret.
Ogando Vázquez, Xulio Francisco. 2016. Tres fitos senlleiros na historiografía da lingua galega: 1768, 1868, 1968, A Coruña: Real Academia Galega. https://publicacions.academia.gal/index.php/rag/catalog/view/312/307/267.
Parga Pondal, Salvador. 2010. Comarca natural de Bergantiños, Malpica de Bergantiños: Asociación de Desenvolvemento da Comarca de Bergantiños.
Pedreira, Leopoldo. 1913. Descripción de España. Nociones elementales de Geografía Nacional, A Coruña: Zincke Hermanos.
Pedret Casado, Paulino. 1935. Xoan Antonio Saco Arce. Algunhas notas biográficas. Nós 135, 41-43. http://biblioteca.galiciana.gal/es/catalogo_imagenes/grupo.do?path=1272710®istrardownload=0 [3/9/2023].
Pensado, José Luís. 1974. Opúsculos lingüísticos gallegos del siglo XVIII, Vigo: Galaxia.
Peres Vigo, Alexandre. 2024. Galaicofobia. O desprezo contra o pobo galego até os nosos días, Vigo: Galaxia.
Pintos, Juan Manuel. 1853. A gaita gallega tocada polo gaiteiro ou sea Carta de Cristus para ir deprendendo a ler, escribir e falar ben a lengua gallega, e ainda mais, Pontevedra: Imprenta de José y Primitivo Vilas.
PO = Saco Arce, Juan Antonio. 1878. Poesías, Ourense: Imprenta de Gregorio Rionegro Lozano.
Porto Dapena, J[osé] Álvaro. 1977. El gallego hablado en la comarca ferrolana. Anejo 9 de Verba Santiago de Compostela: Universidade de Santiago de Compostela.
Ribalta, Aurelio. 1923. La lengua gallega y Saco Arce. Almanaque Gallego VI, 24-28. http://consellodacultura.gal/mediateca/extras/CCG_2010_Almanaque-gallego-por-Manuel-Castro-Lopez-Volume-VI-1923-1927.pdf [3/9/2023].
Risco, Vicente. 1927. Ensaios de Phisiognomonía. Don Xohan Antonio Saco Arce. Nós 48, 2-4.
Saco Arce, Juan Antonio. 1878. Prólogo. En VD, VII-XIV.
Saco Arce, Juan Antonio. 1987. Introducción. En LPG, 33-49.
Saco Cid, Juan Luís (ed.). 1987. Edición e estudio preliminar. En LPG, 7-49.
Sánchez Rei, Xosé Manuel. 2005. Trazos xerais da tradición gramatical galega. Revista Galega de Filoloxía 6, 93-121. https://doi.org/10.17979/rgf.2005.6.0.5317.
Sánchez Rei, Xosé Manuel. 2011. Lingua galega e variación dialectal, Ames: Laiovento.
Sánchez Rei, Xosé Manuel. 2013. A fala das persoas de idade e a súa importancia para o estudo da variación lingüística. En Aurélia Merlan e Jürgen Schmidt-Radefelt (Hrsg. / eds.), Portugiesisch als Diasystem. O Português como Diassistema, Peter Lang: Frankfurt am Man, 143-162.
Sánchez Rei, Xosé Manuel. 2016a. O falar das fadas. Lingua, música e toponimia da Galiza, A Coruña: Baía Edicións.
Sánchez Rei, Xosé Manuel. 2016b. A información dialectal nos cancioneiros galegos oitocentistas: a importancia de Pérez Ballesteros e de Saco Arce. En Alexandre Rodríguez Guerra (ed.), Lingüística histórica e dialectoloxía: coordenadas do cambio lingüístico, Vigo: Universidade de Vigo, 239-272.
Sánchez Rei, Xosé Manuel. 2022. O portugués esquecido. O galego e os dialectos portugueses setentrionais, Santiago de Compostela: Laiovento.
Sanmartín Rei, Goretti. 2002. Os (pre)textos galegos. Estudio e escolma dos prólogos. Santiago de Compostela: Sotelo Blanco.
Santamarina, Antón. 1982. Dialectoloxía galega: historia e resultados. En Dieter Kremer e Ramón Lorenzo (eds.), Tradición, actualidade e futuro do galego. Actas do coloquio de Tréveris, Santiago de Compostela: Xunta de Galicia, 153-187.
Santamarina, Antón. 2019. Saco Arce como gramático. Significado e pegada da súa obra. En Rosario Álvarez (ed.), 31-50. https://doi.org/10.32766/brag.379.736.
Santiago Gómez, José. 1918. Filología de la lengua gallega, Santiago de Compostela: Tipografía de “El Eco Franciscano”.
UC = Ferreiro, Manuel (dir.). 2018-. Universo Cantigas. Edición crítica da poesía medieval galego-portuguesa, Universidade da Coruña. http://universocantigas.gal [27/8/2023].
Valladares, Marcial. 1970 [ms. de 1892]: Elementos de gramática gallega, Vigo: Galaxia.
Vasconcellos, José Leite de. 1928. Opúsculos.Vol. II. Dialectologia (parte I), Coimbra: Universidade de Coimbra.
Vasconcellos, José Leite de. 1985. Opúsculos.Vol. VI. Dialectologia (parte II), Lisboa: Imprensa Nacional ― Casa da Moeda.
Vasconcellos, José Leite de. 1987 [1901]. Esquisse d’une Dialectologie Portugaise. 3ª. ed., Lisboa: Instituto Nacional de Investigação Científica.
VD = Pérez Ballesteros, José. 1878. Versos en dialecto gallego y correspondencia castellana de sus principales voces, Madrid: Establecimiento tipográfico de Eduardo Cuesta.
Vilanova, Alberto. 1937. Gallegos olvidados: Vida y obra de Saco y Arce. Boletín de la Comisión de Monumentos Históricos y Artísticos de Orense 232, 155-164. http://www.albertovilanova.com/Publicaciones/articulo/22/GALLEGOSOLVIDADOSVIDAYOBRADESACOYARCE193638 [4/9/2023].
Zamora Vicente, Alonso. 1986. Geografía del seseo gallego. En Estudios de dialectología hispánica. Anexo 25 de Verba, Santiago de Compostela: Universidade de Santiago de Compostela, 1-10. https://www.cervantesvirtual.com/obra-visor/estudios-de-dialectologa-hispnica-0/html/ [17/11/2023].
Artículos más leídos del mismo autor/a(s)
- Xosé Manuel Sánchez Rei, Os nomes de lugar e a dialectoloxía: algunhas consideracións sobre as variantes locais do galego e a súa atestación nos topónimos , Verba: Anuario Galego de Filoloxía: Vol. 40 (2013)
- Xosé Manuel Sánchez Rei, Galego e português no Cancioneiro inédito de Cipriano Torre Enciso , Estudos de Lingüística Galega: Vol. 12 (2020)